İlişkilerde 'Yeniden Enver Sedat Dönemi'

Son zamanlarda Mısır ile İsrail arasındaki ilişkiler gözle görülür bir biçimde güçleniyor. Yaklaşık on yıl aradan sonra ilk kez bir Mısır Dışişleri Bakanı İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yu ziyaret etmişti. Sami Şükri’nin 2016 yılındaki bu ziyaretinin ardından bu kez de darbeci devlet başkanı Abdülfettah Sisi ile Netanyahu New York’taki BM Genel Kurulunda gizleme ihtiyacı duymadıkları bir görüşme gerçekleştirdi. İki ülke ilişkileri en son 40 yıl önce, Mısır eski diktatörü Enver Sedat zamanında bu kadar güçlüydü.

2012 yılında Mısır’da henüz Muhammed Mursi devlet başkanı iken Gazze’ye yönelik İsrail saldırılarını protesto etmek amacıyla Tel Aviv büyükelçisi geri çekilmişti. 2016’da ise Tel Aviv’e tekrar büyükelçi atandı. İsrail’in Sina’da birkaç Mısır polisini öldürmesinin ardından Kahire büyükelçiliği önünde protestolar gerçekleşmiş ve elçilik kapatılmıştı. 2015 yılında İsrail Kahire büyükelçiliğini tekrar faaliyete aldı. Yine aynı yıl Mısır İsrail’in BM’deki bir komiteye üye olabilmesi için lehte oy kullandı.

Bu ilişkilerin gelişmesinde çeşitli faktörler var elbette. Bu faktörler arasında Mısır’ın ve İsrail rejiminin ortak güvenlik endişeleri önemli bir yer tutuyor. Her ne kadar onaylanmamış olsa da İsrail ihalarının Mısır’ın izni ile Sina’daki silahlı gruplara saldırı düzenlediği haberleri az değil. Ancak belki de en önemli ortak düşmanlardan birisi Hamas. Mısır’a göre Hamas Müslüman Kardeşler’in bir uzantısı. İsrail için ise varlığını hedef alan terörist bir yapı. Mısır 2014 yılından beri Refah sınır kapısını adeta mühürlemiş durumda. Gazze’nin diğer çıkış kapıları ise İsrail ablukası altında. Her iki taraf da büyük bir istekle Hamas’ın kullandığı tünelleri yıkıyor.

Mısır’ın İsrail rejimine doğalgaz satmasını ön gören anlaşma 2012 yılında iptal edilmişti. Bloomberg’e göre şimdi iki taraf milyarlarca dolarlık bir anlaşma imzalamak üzere.

Diğer yandan Mısır gerek Filistinli gruplar arasında gerekse İsrail ile Filistin Yönetimi arasında arabulucu rolünü üstlenmiş durumda. Ancak uzmanlara göre Mısır Filistin Yönetimi ile İsrail’i barıştırma çabalarını kendisinin İsrail ile geliştirmeye çalıştığı ilişkileri perdeleyerek iç kamuoyundan gelecek tepkiyi azaltmak için kullanıyor. Ancak bu girişim İsrail üzerindeki uluslararası baskıyı azaltırken Hamas ile Fetih arasındaki bölünmeyi de derinleştiriyor. Ayrıca Mısır’ın Filistinlilerin hakları için İsrail’e neyi kullanarak ve nasıl bir baskı yapacağı da bilinmiyor. Yorumculara göre Mısır İsrail’e değil İsrail’in taleplerini kabul ettirebilmek için Filistin tarafına baskı yapacak.

Öte yandan uzmanlar Filistin iç barışı için en fazla taviz veren tarafın Hamas olduğunu hatırlatıyor. Uzmanlara göre Hamas Fetih, Mısır ve İsrail rejimi gibi rakip ve düşmanları karşısında yalnız ve en zararlı çıkan taraf. Bu durumda Filistin davasına büyük zarar veriyor.

Diğer yandan İsrail Körfez krallıkları ile İran ve Hamas gibi gruplar arasındaki ayrılıktan yararlanmaya çalışıyor. Çünkü İran ve müttefikleri gerek Körfez monarşileri gerekse İsrail için büyük bir tehdit olarak algılanıyor.

KUDÜS HABER

DÜNYA, 22 Eylul 2017 23:17