Üçüncü İsrail Fikri!

2012 yılında, işgal altındaki Kudüs’te Kohelet Forumu adlı bir düşünce kuruluşu açıldı. Bu kurum kısa sürede İsrail siyasetinin perde arkasında eşi benzeri görülmemiş derecede güçlü ve etkili bir figür haline geldi. Öyle ki söz konusu forum, Binyamin Netanyahu hükümetinin dinci Siyonist güçlerle ittifaklarının ve aralarındaki görev dağılımının ayrıntılarını şekillendirmeye katkıda bulunuyordu. Hatta Kohelet, 2018’de kabul edilen devletin Yahudiliğine dair yasa tasarısını (Ulus Devlet Yasası’nı) hazırlayan taraftı.

Kohelet elitinin bir düşünce kuruluşu ve lobi grubu olarak faaliyeti, İsrail sağının “Üçüncü İsrail” olarak adlandırılan yönelime doğru kayması teorisinin netleşmesinde bir dönüm noktasıdır. Sağcı Likud’un 1977 seçimlerindeki zaferi, laik Aşkenazi ve sosyalist işçi çoğunluğuna sahip işçi partisi devleti Birinci İsrail’i, muhafazakâr ve neoliberal sağın ve Mizrahilerin katılımının lehine sona erdirirken; Üçüncü İsrail, “çatışmanın yönetimi” yaklaşımının mukabilinde “kararlılık” seçeneğine dayanan bir devlet olarak tanımlanabilir.

Sağın, 1977’den beri İsrail’in siyasal alanı üzerindeki geleneksel Siyonist tekeli ele geçirme yolunda ilerlediği doğru olmakla birlikte; 1990’larda içeri ve dışarı açısından “çatışmanın yönetimi” adı verilen bir statükoda karar kıldı: Bir yanda “Oslo” ve Gazze’den çekilme; diğer yanda medya, yargı ve güvenlik kurumlarının “Aşkenaz liberalizminin” etkisi altında kalması.

Bu durum, Likud-Dini Siyonizm ittifakının, Yahudi Ulus Devlet Yasası’nı geçirmesinin ardından “diğer grupların, benimsedikleri ve kendileri ile uyumlu tasavvurlarla yasama veya yürütme kararları üzerindeki veto yetkisini” yargı alanında kullanmalarının önüne geçmek adına ölümüne çabaladığı iç çatışma alanlarındaki mevcut basıncı açıklıyor. Ancak tüm bu mücadeleler, nihayetinde ana hedef olan yerleşim hareketinde sonuna kadar gidip Batı Şeria’yı ilhak etmek için verilen mekanik mücadeleler olarak da tanımlanabiliyor.

Üçüncü İsrail fikri, onun tüm “Vaat Edilmiş Topraklar” üzerinde bir “yerleşimci yurdu” olması düşüncesine dayanmaktadır.

Söz konusu İsrail’de, kıyı şeridinde toplanan liberal ve laik merkez mukabilinde yerleşimci hareket, dini Siyonizm ve Haredi demografisi sağla birleşip etkileşime giriyor. “Kararlı” yaklaşım, “dışarıdaki” İsrail’i ayrıcalıklı bir “iç” haline getiriyor. Zira Üçüncü İsrail fikri, Yahudiye ve Samiriye (Batı Şeria) merkezinde tüm Vaat Edilmiş Topraklar’ı bir “yerleşim yurdu” olarak görüyor. Bu genişleyen İsrail, örneğin bir “Filistin devleti” veya Yahudiler ile Yahudi olmayanlar arasında eşit bir arada yaşama temelli “çatışmanın yönetimi” gibi yaklaşımları kabul etmiyor. Aksine, sahadaki gerçekleri değiştirmeyi ve kurucu ataların tarihsel hatalarını düzeltmeyi hedefliyor ve böylece başka bir seçeneğe dair imkân ihtimalinin yolunu kesiyor.

Nitekim nehir ile deniz arasında kalan tarihi Filistin coğrafyasının ve devletinin mutlak Yahudileştirilmesi; Büyük İsrail’i kurma, yerleşim ve ilhak alanını doğu Ürdün, güney Lübnan, Suriye ve Sina Yarımadası’na genişletme hırsını gizlemeyen bu proje için asgari seviyeyi temsil ediyor.

Dün Bezalel Smotrich, hükümetin kendisine ait E1 yerleşim projesi planını onaylamasını gururla kutlarken elinde bir haritayla ayakta duruyor ve şöyle diyordu: “Bu, iki devlet yanılsamasını pratikte ortadan kaldıran ve Yahudi halkının İsrail topraklarının kalbindeki hakimiyetini pekiştiren önemli bir adımdır.” “Filistin Devleti fikri, sloganlarla değil, eylemlerle rafa kaldırılıyor. Her yerleşim yeri, her mahalle, her konut birimi bu tehlikeli fikrin tabutuna çakılan bir çividir.”

Daha da net olmak adına Netanyahu ise kararı, Avrupa’nın son dönemde Filistin Devleti’ni tanıma kararlarına bir yanıt mesabesinde ele alıp şunları söyledi: “Bir Filistin devletinin varlığı, İsrail’in varlığını tehlikeye atıyor.”

Maalesef bugünlerde, Arapların yaşadığı koma durumu ve normalleşme ve silahsızlanma telaşı arasında, Doğu Kudüs’ü Ma’ale Adumim yerleşimine bağlayarak Batı Şeria’nın kuzeyini güneyden tamamen ayıran ve aynı zamanda Doğu Kudüs’ü Batı Şeria’dan ayıran planın, Yahudi Ulus Devlet Yasası’nın kabulünden bu yana “Üçüncü İsrail” yolunda en önemli kilometre taşını temsil ettiği sonucuna varmak için Smotrich’in (ve Netanyahu’nun Büyük İsrail Vizyonu hakkındaki açıklamalarının) netliğine ihtiyacımız var.

Daha da önemlisi ve daha da tehlikelisi, mesele burada bitmeyecek. Aksine İkinci İsrail’den yaşanan sapmanın; yerleşim merkezleri ve projeleri, askeri ve güvenlik kontrolü ile alakalı olduğu göz önüne alındığında bu, yerleşim ve ilhaka giden yolun başlangıcı demektir. Evet, istenen şey -1990’larda sağcılarla olan anlaşmazlığın özü de burada yatıyor- tam bir ilhak ve işgal edilen tüm topraklar üzerinde egemenlik ve mutlak kontrolün ilanıdır.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 04 Eylul 2025 23:14