Suud'dan Hürmüz Boğazı'nın Baypas Etme Projesi

Yemen'in el-Mahra vilayetindeki hızlı askeri tırmanış daha geniş bölgesel değişimlerle doğrudan bağlantılıdır. Suudi Arabistan'ın el-Mahra üzerinden ve Umman Denizi üzerinden bir petrol ihracat boru hattı inşa etme yönündeki yeni baskısı, enerji yolları ve kıyı kontrolü konusundaki küresel savaşta yeni bir bölüme işaret ediyor.  

Bu çaba ekonomik bir manevradan daha fazlasıdır; bu, Batı Asya'daki güç dengelerini yeniden şekillendirmeyi amaçlayan ve Yemen sınırlarının çok ötesinde dalgalanma etkileri yaratan, hesaplanmış bir jeopolitik oyundur. 

Selefi kartı 

Suudi Arabistan ve Umman ile sınır paylaşan, ülkenin en doğusundaki stratejik öneme sahip el-Mahra vilayetinde gerginlikler artıyor. Son günlerde, Suudi Arabistan'ın, sözde güvenliği sağlamakla görevli bir güç olan Dera' el-Vatan (Vatan Kalkanı) bayrağı altında sertlik yanlısı Selefi milisleri saflarına katmasına karşı halk protestoları yoğunlaştı.  

Eş zamanlı olarak, ABD'li askeri eğitmenler, Riyad'ın yeni silahlı birimlerini eğittiği Kişn Kampı'na nakledilmeden önce, 2017'de Suudi askeri üssüne dönüştürülen el-Gayda Uluslararası Havalimanı'na indi. 

Yemen'deki Savaşı Durdurmak için Barış Forumu başkanı Adil el-Hasani, The Cradle'a verdiği demeçte, Yemen'in en büyük ikinci vilayeti olduğunu ve iki ülkeyle sınır paylaştığını belirterek el-Mahra'nın önemini açıklıyor: Şahn ve Sarfit geçişleri üzerinden Umman ve Harkir sınırı üzerinden Suudi Arabistan.  

"Suudi Arabistan'ın bu vilayette uzun süredir devam eden emelleri var. Yerel kabileleri işe almak ve birçok sakinine vatandaşlık vermek gibi taktikler kullanarak defalarca kontrol etmeye çalıştı ve başarısız oldu. Krallık ayrıca el-Mahra üzerinden Umman Denizi'ne bir petrol boru hattı inşa etmeye çalıştı ve boru hattının geçtiği toprakların Suudi toprağı olarak kabul edilmesinde ısrar etti. Yerel kabileler bu talebi reddetti.” 

El-Mahra'nın önemi, kullanılmayan petrol rezervlerinin ötesine uzanıyor. Konumu, onu, şu anda petrol ihracatının yüzde 90'ından fazlasının geçtiği İran tarafından kontrol edilen Hürmüz Boğazı'na olan bağımlılığını azaltacak bir boru hattı inşa etmeye istekli olan Suudi Arabistan için birincil hedef haline getiriyor.  

Riyad daha önce Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in yönetimi altında 300 kilometrelik bir kara koridorunu güvence altına almaya çalışmış, lojistik ve güvenliğini yönetmeyi teklif etmişti. Bu plan başarısız oldu, ancak Krallık pes etmedi.  

Şimdi, petrol boru hatlarını kendi sahalarından Hadramut'taki Harkir üzerinden uzatmayı, el-Mahra'daki en-Niştun Limanı'na ve nihayetinde Umman Denizi'ne ulaştırmayı hedefliyor. Bu, Suudi petrol ihracatına aynı zamanda Irak, Kuveyt, Bahreyn ve Katar için tek deniz çıkışı olan Hürmüz'ün ötesinde hayati bir alternatif rota sağlıyor. 

Halk direnişi 

Suudi Arabistan'ın Yemen'deki son askeri hamlesi, el-Mahra üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmaya yönelik daha geniş bir harekatın parçası. Vilayetin kıyı şeridinin kontrolünü zaten ele geçirmiş olan Riyad, gözetleme kuleleri kurdu, en-Niştun Limanı'na el koydu ve deniz devriyeleri konuşlandırdı.  

Yıllar boyunca, tartışmalı petrol boru hattı da dahil olmak üzere yerel destek karşılığında Suudi vatandaşlığı ve mali teşvikler sunarak aşiretlerin sadakatini satın almak için sistematik olarak çalıştı. 

Ancak bu çaba şiddetli bir yerel direnişi tetikledi. Birçok el-Mahra sakini, yabancı askeri varlığını reddediyor ve Suudi Arabistan'ı bölgelerini "işgal etmeye" çalışmakla suçluyor.  

Suudi nüfuzuna karşı çıkan bir taban hareketi olan el-Mahra'nın Barışçıl Oturma Komitesi'nin sözcüsü Ali Mübarek Muhammed, The Cradle'a şunları söylüyor: "Suudi Arabistan, komitemizin güçlü siyasi muhalefeti ve kendi çıkarlarını dış rüşvetlere tercih eden el-Mahra'nın halkının kararlılığı nedeniyle petrol boru hattı projesini dayatamadı." Ve ekliyor: 

"Suudi Arabistan şu anda Selefi grupları finanse ediyor ve destekliyor; yerel nüfusu etkilemek, demografik yapısını değiştirmek ve mezhepçiliği yaymak için onları çeşitli illerden el-Mahra'ya yerleştiriyor." 

Muhammed, Suudilerin "kısa süre önce 'Dera' el-Vatan' adı altında oluşturup eğittiği milisleri (esas olarak aşırılık yanlısı Selefilerden oluşuyor) konuşlandırdığını ve varlıklarını sözde Başkanlık Liderlik Konseyi aracılığıyla meşrulaştırdığını" söylüyor. 

Muhammed, Suudi Arabistan'ın stratejisinin ABD ve Britanya'nın Yemen'deki geniş çıkarlarıyla uyumlu olduğunu savunuyor:  

"Her işgalci güç gibi Riyad da kendi gündemini dayatmak için askeri müdahaleyi kullanıyor. Riyad dışında faaliyet gösteren ve uluslararası alanda tanınan Yemen hükümeti, Suudilerin el-Mahra üzerindeki kontrolünü meşrulaştırdığından tamamen suç ortağıdır."  

Muhammed, bir zamanlar savaştan kaçan Yemenliler için bir sığınak olan vilayetin şimdi jeopolitik kargaşaya sürüklenmesinden yakınıyor. 

Fars Körfezi'nin Arap güçleri arasında bir savaş 

Suudi Arabistan'ın el-Mahra'daki hırsları, özellikle Katar ve BAE'nin dahil olduğu bölgesel rekabetlerle iç içe geçiyor.  

Doha, Riyad'ın Hürmüz üzerinden petrol sevkiyatında yaşanabilecek olası aksaklıklara ilişkin endişelerini paylaşsa da BAE, petrol sahalarını Umman Körfezi'ne bağlayan Habşan-Fuceyre boru hattı üzerinden alternatif bir ihracat rotası sağladı ve bu da onu Hürmüz'e yönelik herhangi bir ablukaya karşı daha az savunmasız hale getirdi. 

Yemen'in kıyı şeridini kontrol etmenin stratejik değeri, Suudilerin Yemen'deki savaşa müdahale etme kararında kilit bir faktördü. Yemen kıyılarını kontrol etmek, Suudi Arabistan'ın Hürmüz Boğazı'nı tamamen baypas etmesine izin verecektir. Bu bağlamda Riyad, el-Mahra ve Hadramut'u kendi nüfuzu altında yarı özerk bölgelere dönüştürmeyi hedeflemektedir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 27 Şubat 2025 03:17