Yemen-Rusya Bilmecesi

Yemen'in, Batı Asya'nın Direniş Ekseni'ndeki dramatik yükselişi bağlamında Filistin'i savunmak için yaptığı mükemmel stratejik manevra, Küresel Çoğunluk tarafından hevesle incelenen destansı bir macera şeklini alıyor. 

ABD Donanması'nın Bab el-Mendeb ve Kızıldeniz'deki eşi benzeri görülmemiş aşağılanması yetmezmiş gibi, Ensarullah bir İsrail gemisini Hatem-2 hipersonik füzesiyle hedef aldı ve bu, yerli teknolojik gelişmede dikkate değer bir ilerlemeydi. 

Ensarullah'ın sergilediği bu olağanüstü stratejik-askeri ilerlemeler, aynı zamanda, Suudi Arabistan ve BAE'nin 2015'te Yemen'e karşı ABD ve İngiltere'nin olağan desteğiyle başlattığı, her zaman kaynayan, bitmemiş savaşı ve ablukayı yeniden canlandırdı.

Riyad, Yemen direnişinden bir vebaymışçasına nefret ediyor. Yemen'in tanınmış başkenti Sana yerine, Aden'de oturan ve bir nevi 'kurallara dayalı uluslararası düzen' tarafından tanınan Ensarullah karşıtı bir hükümeti destekliyor. Bu hükümet aslında Riyad'da lüks bir otelde oturuyor. 

Ensarullah, yakalanan Suudi pilotların Suudi Arabistan'daki hapishanelerde bulunan Hamas üyeleriyle değiştirildiği bir mahkum takasını müzakere etmek için çok uğraştı. Riyad sadece reddetmekle kalmadı, aynı zamanda Yemen'e gelen ve Yemen'den gönderilen banka havalelerinin bloke edileceği ve Sana'nın uluslararası havaalanı ve deniz limanlarının kapatılacağı tehdidinde bulundu. 

Ensarullah'ın cevabı çok açıktı: Yemen bankacılığı bloke edilirse, Suudi Arabistan bankacılık sistemi yok olur. San’a havalimanı hedef alınırsa, aynı şey Suudi havalimanlarına da olur.

Böylece, hiç bitmeyen savaş aniden ve uğursuz bir şekilde tekrar rayına oturdu. Ensarullah, yepyeni füzeler ve donanma insansız hava araçlarıyla kanıtlanmış kabiliyeti göz önüne alındığında Suudi Arabistan'ın petrol üretimini misilleme olarak tam bir ablukaya hedef almakta sorun yaşamayacaktır. Bunun küresel petrol piyasaları için sonuçları felaket olacaktır.

Moskova'ya iki heyet geliyor... 

Yemen, ortaya çıkan çok kutuplu, çok düğümlü dünya bağlamında şiddetli bir direniş aktörünün klasik örneğini temsil ediyor. Bu da çok kutuplu/çok düğümlü dünyanın önde gelenlerinden olan Rusya'nın Yemen savaşı söz konusu olduğunda nerede durduğu sorusunu akla getiriyor.   

Bu da bizi yakın zamanda Moskova'yı ziyaret eden iki Yemenli heyet konusuna getiriyor. 

Üst düzey bir Ensarullah yetkilisi tarafından yönetilen bir heyet, Moskova'da Rusya Devlet Başkanı'nın Orta Doğu (Batı Asya) ve Afrika Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov ile bir araya geldi. 

Sadece devam eden Gazze soykırımını değil, aynı zamanda Ensarullah'ın "Yemen'e yönelik Amerikan-İngiliz saldırganlığı" olarak tanımladığı şeyi de tartıştılar; bu tartışma, Kızıldeniz'de devam eden ve aylardır İsrail'e giden ve İsrail'le bağlantılı nakliye gemilerine karşı Yemen operasyonlarını engellemeye çalışan – başarısız – batılı deniz operasyonlarını kapsıyordu. Buna bir misilleme kuşatması da diyebiliriz.

Yemenliler, Ruslara deniz operasyonlarının "uluslararası seyrüsefer için bir tehdit oluşturmadığı veya kimseyi hedef almadığı, bunun yerine Filistin halkını desteklediği ve Yemen'e yönelik Amerikan ve İngiliz hava saldırılarına yanıt verdiği" konusunda güvence verdi. Ensarullah, Rusya'nın anlayışını takdir etti ve Rusya'nın Yemen'deki Amerikan-İngiliz saldırganlığına karşı tutumu ve ülkemizdeki insani ve siyasi sürece verdikleri destek için minnettarlığını dile getirdi. 

“Yemen ile saldırgan ülkeler arasındaki gerilimi azaltma çabalarının sonuçlarını da gözden geçirdik ve Yemen'in birliğini ve egemenliğini sağlayacak kapsamlı bir çözüme ulaşılması gerekliliğini vurguladık.” 

Yukarıdakilerin tümü, Yemen siyasi süreç delegasyonu olarak tanımlanabilecek şeyle ilgilidir. Umman'da Rusya vizelerini almak için beklerken yolları başka bir Yemenli grupla kesişti: Buna Jeoekonomi heyeti diyebiliriz.

Bu heyete, Yemen Başbakanı Dr. Abdülaziz Salih bin Habtur'un Sana'daki Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin özel danışmanı Dr. Fuad el-Gaffari başkanlık etti. Yemen'in önde gelen entelektüellerinden Habtur, 2015 yılında "17 ülkeden oluşan düşman bir koalisyon tarafından" başlatılan, ABD ve AB tarafından tam olarak desteklenen ve hava, deniz ve kara ablukalarıyla tamamlanan savaşın temel ayrıntılarını vurgulayan dikkat çekici “Yıldırılamayan: Kararlı Fırtına Karşısında Yemen” kitabının yazarıdır. 

Başbakan, Yemen Merkez Bankası'nın Aden'e devredilmesi örneğiyle ekonomik savaşı; ülke çapında korkunç bir kolera salgınına yol açan biyolojik savaşı; ve Arap Birliği'nin nasıl satın alındığını açıklıyor. Başbakan, "Bunun, tüm zengin Arap ülkelerinin, Arap Yarımadası'nın en yoksul ülkesine karşı kutsal olmayan bir koalisyonda en güçlü emperyalist ülkenin pelerini altında bir araya geldiği tarihteki ilk savaş olduğunu" vurguluyor.

Bu savaş henüz bitmedi. Yemen çok acı çekiyor. Büyük bir kıtlığın hayaleti ortadan kalkmadı. Bu nedenle, Dr. Gaffari'nin delegasyonunun odak noktası açıkça insani olmalı ve gıda güvenliğine odaklanmalıydı.   

Gaffari, The Cradle'a Yemen'in Rusya Tarım Bakanlığı'ndan ne beklediğini anlatıyor: 

“Rusya'ya ihraç edecek ve oradan ithal edecek gıdalarımız var. Rusya ile Yemen arasında Hudeyde limanında bir nakliye hattımız olmalı. Geçen ay bir başka Yemen heyeti de Çin'deydi. İyi temaslar vardı ve şimdi bir anlaşma geliştiriyorlar. Buraya Başbakan'ın danışmanı olarak geldim ve Rusya'nın BRICS başkanlığına paralel olarak, Rusya ile aramızda bir tarım bağlantısı ve gıda güvenliği bağlantısı geliştirmenin önemini vurgulamaya geldim. Bütün bu konuda Rus uzmanlığına ihtiyacımız var. Yemen'de ihraç etmek istediğimiz özel ürünlerimiz var ve şimdi ABD ve Batı'nın boykotuna karşı savaşıyoruz. Avrupa'dan gelen ürünler yerine Rus ürünleri istiyoruz.”       

Gaffari şöyle devam ediyor: "Bazı Rus ürünleri Yemen'e geliyor ama doğrudan gelmiyorlar. Körfez ülkelerinden veya Afrika ülkelerinden geliyorlar. Ama Rus ürünleri olarak değil. Yemen'de Rus ürünü yok. Şimdi, 96 yıllık Rusya-Yemen ilişkilerinin ardından Yemen kendisini bölgemizde iyi bir oyuncu olarak tanımlıyor. BRICS'in birleşme ve ABD modeline karşı mücadele etme zamanı."

Yemen'in BRICS hamlesiyle ilgili Dr. Gaffari, Yemen'in olası jeoekonomik entegrasyonu olarak gerçekte neyin bozulduğunu daha da açıklıyor:

“Resmi temaslardan iyi işaretler aldık ve Yemen Başbakanı bunu memnuniyetle karşıladı. Amaç, Moskova ile bir anlaşma yapmak. Bir vizyonumuz var. Yemen'in kuzeyini ve güneyini tek bir demiryolunda nasıl bir araya getireceğimize dair bu vizyonu açıklamak istiyoruz. Bu bizi 15 yıl öncesine, Rus Demiryolları'nın bir projesi olduğu zamana geri getiriyor. Limanlara petrol, gaz ve tarım yatırımları getiriyoruz. Belki Yemen bunu 50 yıl içinde kendi başına yapabilirdi, ama iyi bir yardımla bunu bir veya iki yıl içinde yapabiliriz.” 

Moskova'da Yemen'in BRICS üyeliğine başvurma arzusu ve içerdiği tuzaklar hakkında da uzun bir tartışma yapıldığını söylüyor: “Yemen'de 10 yıldır BRICS ile yakın çalışıyoruz, çünkü üye olma şansımız varsa bu vizyona inanıyoruz. BRICS konusunda Başbakan'ın tek danışmanıyım. BRICS ile çalışmak istiyoruz. Şimdi altın bir fırsatımız var.”

San’a'daki başbakanlık ofisi, Rusya Dışişleri Bakanlığı'na BRICS'e katılma arzusunu ifade eden mektuplar gönderdi. Bu temaslar gelişirse, Moskova kesinlikle Sanaa'yı Ekim ayında Kazan'daki BRICS zirvesine gözlemci olarak katılmaya davet edebilir.  

Ancak Suudi Arabistan ve BAE'nin BRICS üyeliği, Yemen'in çok kutuplu güç merkezine katılma yolunda ani bir engel oluşturuyor mu? 

Gaffari öyle düşünmüyor gibi görünüyor ve Yemen'in BRICS yönelimini "Körfez'de güvenlik" sağlamaya bağlıyor. “Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudiler şimdi BRICS'te. BRICS hepimizi bir araya getirebilir."

Bu nedenle Dr. Gaffari'nin heyeti çeşitli amaçlarla Rusya'yı ziyaret etti: ortak bir tarım şirketi kurma fırsatını incelemek, ithalat ve ihracat fırsatlarını ve nakliye yöntemlerini tartışmak, tarımda ekonomik ortaklık için BRICS stratejisi kapsamında işbirliğini tartışmak, Rusya'nın batı ürünlerini boykot etme deneyimi hakkında bilgi edinmek; Yemen ürünlerinin, özellikle kahve, bal ve pamuğun özgüllüğünü Rusya pazarına tanıtmak ve Yemen barajlarından birinin inşasını tartışmak…

Buna önemli bir diplomatik hedef de ekleyebiliriz: Yaklaşan BRICS zirvesine Yemenli bir temsilcinin katılma olasılığını tartışmak. "Rusya'nın yanındayız. Rusya, Yemen'de neler olduğuna dair tam bir kavrayışa sahip olmalı. Yemen zirvede olmazsa bölgede bir şeyler eksik kalır" dedi. 

Moskova, Pekin ve Tahran kesinlikle aynı fikirde olacaktır. Fakat sert bir jeopolitik gerçeklik var: BRICS içinde İran ve Suudi Arabistan arasındaki son derece hassas jeopolitik dengeyi korumak zorunda kalan Rusya Federasyonu, Yemen bilmecesini çözmekten hala uzak olabilir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 15 Temmuz 2024 20:04