Arap Despotları İsrail Tutumu Patlama Doğurabilir

Dünya, Gazze'de, İsrail'in acımasız saldırısında ölen 24 bin Filistinliden çok daha fazla insanı öldürebilecek bir kıtlığın gelişmesini izliyor.

Geçen ay, Gazze nüfusunun yüzde 90'ından fazlasının, 3. Safha veya kriz seviyeleri olarak sınıflandırılan yüksek düzeyde akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya olduğu tahmin ediliyor. Bunların yüzde 40'ından fazlası olağanüstü hal durumundaydı (4. Safha) ve yüzde 15'ten fazlası felaket durumunda, beşinci ve son aşamadaydı.

Kıtlığın önümüzdeki haftalarda hızla gelişmesi bekleniyor. Şubat ayı başlarında, hiçbir şey değişmezse, Gazze nüfusunun tamamının kriz aşamasında, yarısının acil durum aşamasında ve yarım milyondan fazla insanın felaket aşamasında olacağı ve hanelerin aşırı gıda kıtlığı, açlık ve bitkinlik yaşayacağı tahmin ediliyor.

Bunlar, Batı medyası tarafından topluca "Hamas tarafından yönetildiği" gerekçesiyle reddedilen Filistin Sağlık Bakanlığı'nın projeksiyonları değil, BM kuruluşlarından ve STK'lardan gelen verilere dayanan Entegre Gıda Güvenliği Faz Sınıflandırması'nın (IPC) projeksiyonlarıdır. Üç hafta önce IPC, Gazze'nin akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya olan dünyadaki en yüksek insan oranına sahip olacağı konusunda uyardı ve öyle de olduğu ortaya çıktı.

İsrail'in Batılı destekçileri Dünya Gıda Programı'nı, UNICEF'i ve Dünya Sağlık Örgütü'nü "Hamas tarafından yönetilen kuruluşlar" olarak görmezlerse, Gazze'ye girmesine izin verilen kamyonların kitlesel bir kıtlığı önlemek için gerekli olanın sadece bir kısmı olduğunu söylediklerinde onları dinlemek zorunda kalacaklar.

Elbette ABD, İngiltere ve Almanya, Gazze'de gelişen insani felaketi izlemekten çok daha fazlasını yapıyor. Onlar, İsrail askeri makinesini bu savaşı süresiz olarak sürdürme araçlarıyla besleyerek buna aktif olarak katkıda bulunuyorlar.

İsrail'in hükümet kaynaklarına sahip gazetesi Yediot Ahronoth, ABD'nin 7 Ekim'den bu yana 230 kargo uçağı ve top mermisi, zırhlı araç ve savaş teçhizatıyla dolu 20 gemi gönderdiğini bildirdi.

'Ne yapmalı?'

Bu seviyedeki silah arzı, Amerikan söylemiyle çelişiyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'ndaki performansıyla Oscar almalı.

New York Times köşe yazarı Thomas Friedman'ın Müslüman ve Hristiyan hayatlarının Yahudilerin hayatlarından daha az değerli olup olmadığı sorusuna Blinken, duygudan çatlamış bir sesle yanıt verdi: "Hayır. Benim için, hatta sanırım çoğumuz için, Gazze'de her gün gördüklerimiz yürek burkucu. Ve masum erkekler, kadınlar ve çocuklarda gördüğümüz ıstırap kalbimi kırıyor. Soru şu: Ne yapmalıyız?"

Acil ateşkes çağrısına ne dersiniz? ABD mermilerinin ve bombalarının tedarikini durdurmaya ne dersiniz? Güney Afrika'nın bunun soykırım ya da en azından savaş suçu olduğu iddiasını desteklemeye ne dersiniz?

Haaretz'in haberine göre, 40'tan fazla ABD ve 20 İngiliz nakliye uçağının ve yedi ağır yük helikopterinin Tel Aviv'den 40 dakikalık bir uçuş mesafesindeki RAF Akrotiri'ye uçtuğunu bildiren İngiliz araştırma sitesi Declassified'a göre, ABD silah ve teçhizatı taşıyan birçok uçuş Kıbrıs'taki İngiliz üssü Akrotiri'den geçti. Almanya'nın İsrail'e 10 bin mermi 120 mm hassas mühimmat teslim etmeyi düşündüğü ve bu talebin prensipte kabul edildiği bildiriliyor.

Türkiye de, İsrail'le gelişen ticaretini durduramamakta aynı derecede kötü. Mavi Marmara olayının yaşandığı dönemde, bir Türk filosunun açık denizlerde İsrail komandoları tarafından saldırıya uğradığı dönemde bile ticaretin devam ettiğini söylemek yetmez.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın öfkesinin bir bütün olarak İsrail'e değil, kişisel olarak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'ya yönelik olduğunu söylemek de yetmez. Muhalefet lideri Benny Gantz, Gazze'deki katliamın sorumluluğunu Netanyahu kadar paylaşıyor.

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı gibi, İsrail'in Gazze'yi bombalaması da o kadar yoğundu ki, sürekli olarak mühimmatı tükenmek üzere. İsrail, 100 gün içinde Gazze'ye yaklaşık 30 bin bomba ve top mermisi attı ve bu rakam, ABD'nin altı yıllık savaşta Irak'a attığından sekiz kat daha fazladır.

İsrail'in masum erkeklerin, kadınların ve çocukların toplu katliamından paçayı sıyırmasını engellemek, artık Batı siyasetinde bir sol ya da sağ meselesi değil. Filistinliler için geçerli olan tek ölçüye göre, ABD Başkanı Joe Biden, hem ABD'deki hem de İngiltere'deki seleflerinin ve çağdaşlarının çoğu gibi, Savaş Partisi'nin tamamen ücretli bir üyesidir.

Savaş alanının yanındaki Mısır

Ancak bu ülkelerin hiçbirinin İsrail ile sınırı yok. Sınırından birkaç santim uzakta ortaya çıkan kıtlığın yanında oturan ülkelerden biri Mısır’dır.

Mısır’ın, son 16 yılda herhangi bir dönemden çok daha acımasız olan Gazze'ye yönelik mevcut ablukadaki sorumluluğu doğrudandır. Kahire'deki Gazeteciler Sendikası'nın genel merkezinin önünde hazırlıksız bir gösteri düzenleyen gazeteciler, "Mısır kuşatmanın ortağıdır" derken haklıydılar.

"Siyonistler bizi kontrol ediyor ... Arap kanı ucuz olduğu sürece, tüm başkanlar yere batsın. [Nelson] Mandela'nın torunları bunu yaptı. Ve biz korkaklık, utanç ve aşağılanma içindeyiz. Refah sınır kapısının açılmasını istiyoruz" dediler.

Aynı mesaj, sınırdaki tel örgülerde Mısır askerleriyle alay eden çocuklar tarafından da veriliyor: "Mısır'ın dünyanın anası olduğunu söylüyorlar. Siz hiç çocuklarını yalnız bırakan bir anne gördünüz mü? ... Hepsi gitti. Allah bize yeter" dediler.

Bu arada, Mısırlı yetkililer çelişkili rakamlar vermekten çekinmiyor gibi görünüyor. Mısır Sağlık Bakanı Halid Abdulgaffar, geçen ayın sonlarında Mısır'ın yaklaşık iki düzine hastanede 20 bin yaralı Filistinliyi kabul ettiğini söyledi. Sadece iki hafta sonra, Devlet Enformasyon Servisi başkanı Ziya Reşven, Mısır'ın bin 210 yaralı Filistinliyi aldığını söyledi.

Gazze'de 60 binden fazla Filistinli yaralandı ve bazıları dışarı çıkmayı beklerken ambulanslarda ölüyor. Bazen hasta öldükten sonra bölgeden ayrılması için izin çıkar.

İsrail, bölgesel müttefiklerini risk altına atmaktan çekinmiyor. Geçen hafta Lahey'deki Uluslararası Mahkeme’de soykırım suçlamasına karşı kendini savunan İsrail'in savunma ekibi, Kahire'yi Gazze'ye insani yardım girişini engellemekten sorumlu olmakla suçladı. Bu durum Mısır'ı utandırdı ve Reşven, Refah'ın İsrail kontrolü altında olduğunu söyleyen bir açıklama yaptı.

İsrailli üst düzey yetkililerin savaşın başlamasından bu yana "Gazze Şeridi'ne yardımın, özellikle de yakıtın girmesine izin vermeyeceklerini, çünkü bunun devletlerinin Gazze Şeridi'ne karşı yürüttüğü savaşın bir parçası olduğunu" defalarca doğruladığını söyledi.

Mısır'ın resmi pozisyonu, sınırın sadece kendi tarafını kontrol edebileceği yönünde. Aslında İsrail'le işbirliği bundan çok daha derine iniyor.

Karmaşık tarihçe

Tarih boyunca Mısır'ın Gazze ve Filistin davası ile ilişkisi karmaşık olmuştur. Arap dünyasının en kalabalık ülkesinin hala jeopolitik ağırlığa sahip olduğu bir dönemde, eski Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır'ın Cezayir'deki devrime verdiği destek, başarısında kilit bir faktördü.

Eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek Gazze'de karmaşık bir rol oynadı. Hamas'ın 2006 seçimlerindeki zaferinden sonra kuşatmanın kurulmasına yardım etti ve Mübarek döneminde Mısır, İsrail'in önceden izni olmadan Gazze'ye hiçbir şeyin geçemeyeceğini kabul etti. Ancak aynı zamanda ticaret tüneller aracılığıyla devam etti. Yer üstünde, Mübarek yönetimindeki Mısır, Gazze üzerindeki baskıyı sıkılaştırdı; yerin altında ise, tüneller bir tahliye vanası haline geldi.

Ancak 2008'de olduğu gibi baskı çok fazla olunca ve çatışmalar patlak verdiğinde, dönemin İsrail dışişleri bakanı Tzipi Livni, İsrail'in Gazze'ye saldıracağını söylemek için bugün Arap Birliği Genel Sekreteri olan Mısırlı mevkidaşı Ahmed Ebu’l-Geyt'in yanında durdu.

Ancak savaştan sonra Mübarek hükümeti, tünellerin kuşatmanın bir sonucu olduğunu söyledi ve Gazze'ye silah ambargosunu reddetti.

Gazze, Refah sınırını açık tutan ve ardından gelen savaşı durduran Müslüman Kardeşler başkanı Muhammed Mursi döneminde en iyi zamanlarını yaşadı. Onun devrilmesi ve Savunma Bakanı Abdülfettah es-Sisi'nin iktidara gelmesi Gazze için en karanlık zamanları getirdi.

Sisi, tünelleri sular altında bırakarak kuşatmayı sıkılaştırmak için elinden gelen her şeyi yaptı ve sınırda bir tampon bölge oluşturmak için Refah'taki Mısır nüfusunu zorla yerinden etti. Sisi yönetimi altında, Gazze'yi gıda, su ve mazot ile yaşam destek ünitesinde tutmanın birincil yolu olarak İsrail sınır geçişlerinin önemi arttı.

Bu karmaşık tarihi yöneten iki faktör var. Birincisi, Mısır'ın Sisi yönetimindeki jeopolitik gerilemesidir. Mısır artık en büyük komşularıyla ilgilenmiyor. Sudan'daki iç savaşın ortasında, Birleşik Arap Emirlikleri'nin küçük Körfez ülkesi daha büyük bir rol oynuyor. Mısır'ın Libya'nın kaderiyle de ilgisi yok.

İkincisi, Sisi'nin Müslüman Kardeşler'e karşı içgüdüsel korkusu ve Mısır'daki meşruiyet iddiası - Arap Baharı'nın acımasızca bastırılmasıyla yakından bağlantılı bir korku.

Eğer Sisi, İsrail'in Gazze'de etnik temizliğe izin vermeme sözüne sadık kaldıysa, Filistinlilerin parçalanmış topraklarında hayatta kalmalarına yardım etmekle yükümlüdür. Mısır, Gazze'nin gıda, su ve ilaç gibi temel ihtiyaçlarını ya sınır kapısından ya da deniz yoluyla temin etmek zorunda.

Hatta İslam İşbirliği Teşkilatı'ndan (İİT) diğer ülkeleri, Müttefiklerin 1948'de Berlin Ablukasını kırmak için yaptıkları gibi bir hava damlasına katılmaya davet edebilir. Böyle bir hava ikmali, Batı'nın ikiyüzlülüğüne ve Gazze'deki kıtlık için döktüğü timsah gözyaşlarına meydan okuyacaktır. Elbette bu olmayacak, çünkü Sisi'ninki gibi bir diktatörlük tek bir şeyi önemsiyor: hayatta kalmak.

Bununla birlikte, Filistinlilerin hakları için verilen mücadele ile Mısır'daki demokrasi mücadelesi arasındaki bağ kırılmaz ve Sisi bunu çok iyi biliyor. Biri diğerine ilham veriyor, bu yüzden Mısır devleti, sahnelenen bir avuç mitingin ötesinde, Filistinlilerle dayanışma gösterilerini engelledi.

Tabii ki, Mısır savaşı sona erdirmeye çalışırken diplomatik bir rol oynuyor, ancak en son üç aşamalı önerisi rehinelerin serbest bırakılmasına yönelikti. Mısır'ın İsrail'in Filistinlileri Gazze'den Sina'ya kitlesel olarak sürgün etmesini engellediğini de kabul etmek gerekir. Ancak pek çok ortak noktaları da var: İsrail gibi Sisi de Gazze'nin silahsızlanmasını ve Hamas'ın sonunu arzuluyor.

Hükümetin söylemlerine karşılık Mısır'ın Refah'taki insani yardım engelini sürdürmek için sahada ne yaptığına gelince, Sisi, Blinken ile dişe diş bir mücadele içerisinde.

Küresel bir dava olarak Filistin

Ancak en az onun kadar önemli olan başka bir şey daha var: Filistin resmi olarak Küresel Güney tarafından savunuluyor. Güney Afrika, Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nda soykırım davası açarak öncülük etti.

Filistin aynı zamanda, tıpkı Güney Afrika'da apartheid'e karşı mücadelede olduğu gibi, küresel bir dava olarak yeniden ortaya çıkıyor. Güney Afrika'nın avukat ekibinin bileşimi her şeyi söylüyor: Çok etnikli, erkek, kadın, İrlandalı, İngiliz, Güney Afrikalılardan oluşan bir ekip. Grupta resmi olarak bir Filistinli yoktu. Yine de, duruşmanın sona ermesinden bir gün sonra, 45 ülkede kitlesel gösteriler yapıldı - ancak Mısır, Suudi Arabistan ve hatta Cezayir'de değil.

Ancak Mısır ve Körfez despotları bundan bir teselli çıkarmamalı. Arap Araştırma ve Politika Çalışmaları Merkezi'nin 16 ülkede 8 bin Arap'la yaptığı ankette, ankete katılanların yüzde 92'si Filistin davasının tüm Araplar için bir endişe konusu olduğunu söyledi.

Ankete katılan Arapların yaklaşık yüzde 90'ı, İngiltere ve diğer ülkelerde terör örgütü olarak adlandırılan Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısını "meşru bir direniş operasyonu" veya "biraz kusurlu ama meşru bir direniş operasyonu" olarak gördüklerini söyledi.

Ankete katılanların yüzde seksen dokuzu İsrail'i tanımayı reddetti ve bu, merkezin seçim tarihindeki en yüksek rakam. Ankete katılan Arapların sadece yüzde 13'ü İsrail'le barışın mümkün olduğuna inandıklarını söyledi.

Suudilerin, Mısırlıların, Ürdünlülerin ve Iraklıların kalplerinde öfke kaynıyor ve bu eninde sonunda yüzeye çıkacak ve patlayacak. Mısır'ın sondan bir önceki kralı I. Faruk, tahttan çekildi ve monarşi kaldırılmadan önce birkaç ay boyunca hükümdarlığı devam eden bebek oğlu Fuad'ı atadı, 1948'de Nekbe’yi (felaket) desteklemenin bedelini ödedi. Mısırlıların birkaç yıl sonra bir darbeyle ordunun yönetimi ele geçirmesine izin vermesinin nedenlerinden biri de budur.

Bugün, öfkenin derecesi daha fazladır.

Despotlar ne dilediklerine dikkat etmelidir. İsrail'e karşı durma konusundaki derin isteksizlikleri yüzlerinde bir tokat gibi patlayabilir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 22 Ocak 2024 20:28