Yemen Hançeri İsrail'le Normalleşmeyi Yaralıyor

Aralık ayı başlarında İsrail medyası, Dubai limanı ile işgal altındaki Hayfa limanı arasında bir kara köprüsü kurma anlaşmasının haberini verdi. Raporlar, bu stratejik anlaşmanın, İsrail limanlarıyla ilişkili ve/veya bu limanlara giden gemilere hayati önem taşıyan deniz yollarını kapatma yönündeki artan Yemen tehdidini atlatmayı amaçladığını iddia ediyor.

Sadece iki hafta sonra, İsrail'in Walla web sitesi, Dubai'den gelen ve BAE, Suudi Arabistan, Ürdün ve İsrail'i kapsayan yeni kurulan kara koridorundan geçen ilk sevkiyatın İsrail limanlarına ulaştığını ortaya çıkardı.

Bu üç Arap devleti, İsrail'i koruyarak ve destekleyerek, işgal devletini koruma ve savunmadaki temel rollerini yeniden teyit ettiler ve Filistinlilere karşı vahşetini sürdürmesini sağladılar.

Yemen'in İsrail'e Kızıldeniz ablukası

15 Kasım'da Yemen'deki Ensarullah hareketinin lideri Abdülmelik el-Husi, Kızıldeniz ve Babu’l-Mendeb Boğazı'ndan geçen İsrail gemilerine abluka ilan etti. Bu bildiri, Gazze'yle dayanışma içinde İsrail'le bir deniz çatışmasının başlangıcına işaret ediyordu ve İsrail'in birkaç yıldır beklediği yeni bir çatışma aşamasının habercisiydi.

2018'den bu yana, Ensarullah'ın Kızıldeniz kıyısındaki varlığından endişe duyan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Tel Aviv'in bölgedeki nakliye yollarının kapatılmasını önleyen her türlü uluslararası çabaya bağlılığını ileri sürdü.

İsrail Ulusal Güvenlik Araştırma Merkezi tarafından yayınlanan 2021 tarihli bir raporda, "Husilerin Babu’l-Mendeb Boğazı, Kızıldeniz veya Aden Körfezi boyunca nakliye hatlarında gemilere saldırma olasılığının İsrail ulusal güvenliğine somut bir tehdit oluşturduğu" belirtiliyor.

Aynı raporda, Yemenlilerin gelecekte İsrail'e bazı politikaları değiştirmesi için baskı yapmak amacıyla Babu’l-Mendeb Boğazı'ndan geçen İsrail gemilerini durdurabileceği belirtiliyor.

Husi'nin İsrail gemilerini hedef alma sözünden dört gün sonra Yemen güçleri, ülkenin en zengin kodamanlarından biri olan İsrailli iş adamı Abraham Ungar ile bağları olan bir nakliye gemisine el koydu. Ensarullah'a bağlı ordu sözcüsü Yahya Serî, el koymayı, "Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinli kardeşlerine yönelik eylemlere" bir yanıt olarak gerekçelendirdi ve ekledi:

"Uluslararası toplum, çatışmayı genişletmek yerine bölgesel güvenlik ve istikrar konusunda endişe duyuyorsa, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırganlığına son vermelidir."

12 Aralık'ta Yemen, Ocak ayında İsrail'in Aşdod Limanı'na giden bir Norveç petrol gemisine füze saldırısı düzenledi. Seri’, mürettebatın uyarıları dikkate almayı reddetmesinin ardından hedef alındığını ve İsrail'in Gazze'ye temel yardıma izin verene kadar gemi ablukalarının devam edeceğini duyurdu. Pentagon, İsrail gemilerini hedef alan Yemen insansız hava araçlarının durdurulduğunu doğruladı ve "uluslararası bir soruna" uluslararası bir çözüm çağrısında bulundu.

Babu’l-Mendeb'in stratejik önemi

Babu’l-Mendeb Boğazı, Akdeniz ile Hint Okyanusu'nu birbirine bağlayan yıllık yaklaşık 700 milyar dolarlık değeriyle çok önemli bir ticaret yolu olarak hizmet veriyor. Bu hayati su yolu, küresel deniz ticaretinin yüzde 10'unu temsil eden ve 25 bin geminin akışını destekleyen günlük 4 milyon varil petrolün geçtiğini görüyor.

2023'ün ilk yarısına ilişkin son rakamlar, Babu’l-Mendeb'in Süveyş Kanalı'ndan geçenlere eşdeğer miktarlarda ham petrol, kondensat ve petrol ürünü işlediğini gösteriyor. Benzer şekilde, boğazdan geçen sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) hacmi, günde yaklaşık 4 milyar fit küp gaz olan Süveyş'inkine rakip oluyor.

İsrailli bir denizcilik şirketi olan Freightos, Ekim ayının son iki haftasında Çin'den İsrail'in Aşdod limanına nakliye maliyetlerinde yüzde 9-14'lük kayda değer bir artış bildirdi. Freightos'un araştırma başkanı Judah Levin, İsrail gazetesi Globes'a verdiği demeçte, savaşın patlak vermesinin "fiyatları son birkaç hafta içinde yükselmeye başlayan Çin'den İsrail'e ulaşan tüm malları halihazırda etkilediğini" söyledi.

Bu artışın önemi, Çin'in şu anda İsrail'in deniz yoluyla en büyük ticaret ortağı olması ve Çin'den gelen deniz taşımacılığının İsrail'in toplam deniz ithalatının yüzde 20'sini oluşturması gerçeğinden kaynaklanmaktadır.

'Normalleşme Ekseni' imdada yetişiyor

San’a'nın cesur hamlesi nedeniyle, Babu’l-Mendeb'deki İsrail gemiciliğine yönelik algılanan tehdit, işgal devletini mal ithalatı ve ihracatı için alternatif yollar aramaya sevk etti. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, İbrahim Anlaşmaları'nın İsrail'le normalleşme hamlesine öncülük eden Arap ülkesi BAE, Yemen engelinin aşılmasına yardımcı olmak için devreye girdi.

İsrail medyasında yer alan haberlere göre, BAE ile İsrail arasında Dubai limanını Hayfa'ya bağlayan bir kara köprüsü kurma çabası Suudi Arabistan ve Ürdün'den geçiyor. Ancak Amman o zamandan beri bu raporları "kesinlikle yanlış" olduğunu iddia ederek yalanladı.

Aralık ayının ortalarına gelindiğinde, mallar bu koridordan akmaya başladı ve Walla, son günlerde Dubai'den Hayfa limanına on kamyonun geldiğini bildirdi. Hiç şüphe yok ki bu koridor, İsrail'e giden gemilerin Yemen tehdidini atlatmasına izin veren stratejik bir çözüm sunuyor.

Bununla birlikte, başarılı bir şekilde uygulanması, Suudi Arabistan ve Ürdün'ün bu stratejik girişimin ayrılmaz bir parçası olma istekliliğini gösteriyor - ezici bir çoğunlukla Filistin yanlısı Arap sokağı ile yöneticilerini daha da gayri meşrulaştırabilecek bir hareket. Özellikle, böyle bir kara koridoru, mevcut uluslararası rotalardan yararlanırken, yalnızca ilgili taraflar arasında anlaşmalar gerektirir.

Kara köprüsü, İsrail'in deniz yoluyla yaptığı ithalatın beşte birini taşıyan Çin gemileri için bir alternatif sunmakla kalmıyor, aynı zamanda Cebelitarık Boğazı'na ulaşmak için Afrika'nın güney ve batısındaki uzun yolculuğu 31 günden 19 güne indiriyor.

Maliyetlerin hesaplanması

Dubai ve Hayfa'yı birbirine bağlayan kara yolu 2.550 km'lik bir alana yayılıyor ve kamyonların bu yolu geçmesi yaklaşık dört gün sürüyor - Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı'nda seyreden gemilere kıyasla daha kısa bir süre. Kilometre başına nakliye maliyeti Kızıldeniz rotasından biraz daha yüksek olsa da, Cebelitarık Boğazı üzerinden yapılan mevcut nakliye maliyetinden önemli ölçüde daha düşüktür.

Nakliye gemilerine kıyasla kara koridorunun kargo kapasitesi sınırlamalarına (günde yaklaşık 350 kamyon) rağmen, Dubai'den Avrupa'ya hızlandırılmış transit sunarak Süveyş Kanalı güzergahında yaklaşık 10 nakliye günü tasarrufu sağlıyor.

Ancak koridor, Yemen tehdidi karşısında İsrail'in acil ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli olsa da, Avrupa'ya giden deniz yolları için tam bir alternatif sunmakta yetersiz kalıyor. Bu gelişme, İsrail'in potansiyel olarak deniz taşımacılığından çekilebileceğini ve Mısır ve Süveyş Kanalı için bir meydan okuma oluşturabileceğini gösteriyor.

Daha ileride, kara koridorunun bir dizi Asya ve Avrupa devletini de çekmesi mümkündür. Kızıldeniz'i dolaşan gemiler de doğal olarak Süveyş rotasını atladığından, Dubai-Hayfa kara yolu kabul edilir edilmez Mısır'ın kaybetmeye başladığı vurgulanmalıdır.

Bununla birlikte, Mısır'ın ekonomik çıkarlarına yönelik daha büyük tehdit, Dubai'yi işgal devletine bağlayan, nakliye kapasitesini önemli ölçüde artıran ve maliyetleri ve transit sürelerini azaltan gelecekteki demiryolu bağlantıları olasılığında yatmaktadır.

Yemen İsrail'e karşı duruyor

Kara koridoru çekiş kazanırken, raporlar, risk yönetimi firması Ambrey'in gemi sahiplerine potansiyel hareketlilik zorlukları nedeniyle İsrail bağlantılı gemileri değerlendirmelerini tavsiye ettiğini gösteriyor. Bununla birlikte, kara koridorunun başlaması, Kızıldeniz rotasını kullanma ihtiyacını ortadan kaldırarak işgal devleti ve işadamları için bir nimet olarak duruyor.

Kara koridorunun kabul edilmesinin İsrail'in BAE, Suudi Arabistan ve Ürdün üzerinden diğer uluslararası koridorlarla bağlantı kurması için yollar açtığı belirtilmelidir. Rusya, İran ve Hindistan'ı birbirine bağlayan Kuzey-Güney koridoru bu yıl Suudi Arabistan'a bağlandı ve bu yol da malları şimdi İsrail'e aktarabilir.

Bu, Pekin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nin (BRI) temel taşlarından biri olan ve Pakistan'ın Gvadar limanı üzerinden Çin'e ve Çin'den mal taşıyan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) için de geçerlidir. Mallar Gvadar'dan BAE limanlarına ve ardından potansiyel olarak kara koridoru üzerinden İsrail'e gidiyor. Bu şekilde, üç Arap devleti, Suudi Arabistan, BAE ve Ürdün, İsrail'i diğer önemli uluslararası koridorlara bağlayabilir – İran ve Pakistan bu projeyi baltalamaya karar vermezse.

Ancak tüm bunların açıkça ortaya koyduğu şey, Yemen'in İsrail'e karşı ve Filistin'i desteklemek için cepheye girmesinin küresel olarak yankı bulduğudur. Yoksul ulus, yıllarca süren çatışmalarla karşı karşıya kalmasına rağmen, şimdi Babu’l-Mendeb'deki eylemleriyle İsrail'in ulusal güvenliği ve tedarik hatları için önemli ve büyüyen bir tehdit oluşturuyor.

Ensarullah, deniz saldırılarını Tel Aviv'in korkunç Gazze ablukasının sona erdirilmesine bağlayarak, dünyayı, İsrail'in Gazze'deki Filistinli sivillere karşı eşi görülmemiş askeri harekatının büyüklüğüne daha fazla dikkat etmeye zorladı.

Buna karşılık, BAE, Suudi Arabistan ve Ürdün'ün Hayfa'ya bir kara köprüsü açma yönündeki ortak hamleleri, Arap ve Müslüman dayanışmasını desteklemek yerine İsrail'e yaltaklanmayı tercih ettiklerinin altını çiziyor.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 22 Aralık 2023 20:17