Savaşın İsrail Ekonomisine Zararı Büyük

Financial Times, 6 Kasım'da, İsrail'in Gazze'ye karşı yürüttüğü savaşın yıkıcı ekonomik bedelini izleyen olağanüstü bir araştırma yayınladı - etkisi kişisel finans, iş piyasaları, işletmeler, endüstriler ve İsrail hükümetinin kendisi üzerinde yankılandı.

Financial Times, savaşın "binlerce" şirkete zarar verdiğini ve perişan ettiğini, birçoğunun çöküşün eşiğine geldiğini ve tüm sektörlerin benzeri görülmemiş bir krize sürüklendiğini bildiriyor.

İsrail Merkezi İstatistik Bürosu'ndan alıntılanan veriler kasvetli bir gerçeği ortaya koyuyor: Aksa Tufanı Operasyonu'nun 7 Ekim'de başlamasından ve İsrail'in ulusal güveninde bir delik açmasından bu yana her üç işletmeden biri ya kepenk indirdi ya da yüzde 20 kapasiteyle çalışıyor.

İşletmelerin yarısından fazlası, yüzde 50'yi aşan gelir kayıplarıyla karşı karşıya. Gazze'ye en yakın güney bölgeleri, işletmelerin üçte ikisinin ya kapalı ya da "asgari düzeyde" çalıştığı bir yükü taşıyor.

Krize ek olarak, İsrail Çalışma Bakanlığı, İsrail işgücünün beşte birine yakınını oluşturan 764 bin vatandaşın tahliyeler, çocuk bakımı sorumluluklarını zorunlu kılan okulların kapanması veya yedek görev çağrıları nedeniyle işsiz olduğunu bildirdi.

Tel Aviv'in ticaret ve turizmine verilen zarar

Pazartesi günü, Bloomberg, Tel Aviv'in askeri savaşının ekonomik etkisine ilişkin rakamlar verdi: Gazze savaşı İsrail ekonomisine bugüne kadar yaklaşık 8 milyar dolara mal oldu ve her geçen gün 260 milyon dolar daha zarar edildi.

Bu vahim duruma rağmen, büyük ölçüde sağcı, ultra-Siyonist siyasi grupların desteğine bağımlı olan Başbakan Benjamin Netanyahu, tipik savaş zamanı ekonomi protokolünden farklı olarak, zorunlu olmayan ideolojik ve yerleşimci-sömürgeci projelere "büyük meblağlar" tahsis etmekte ısrar ediyor.

Netanyahu, koalisyon hükümetini oluşturan beş siyasi parti için 14 milyar şekel (3,6 milyar dolar) tutarında rekor bir ihtiyari harcama ayırdı ve bunların çoğu dini okullara ve işgal altındaki Batı Şeria'daki yasadışı Yahudi yerleşimlerinin geliştirilmesine yönelikti.

Gazze'deki savaşın acı bir ironisi olarak, İsrail'in çok sayıda inşaat projesi, esas olarak Filistinli işçileri sömürmeye dayandıkları için geçici olarak durma noktasına geldi. Financial Times, Siyonistlerin, "Arap işçilerin ağır aletler tuttuğunu görünce üzüldüklerini", bu yüzden "Filistinli işçilerin orada olmasını istemediklerini" bildiriyor. Bu tür haklardan mahrum bırakma, birçok işletmenin bağışların ayakta kalması için yalvarmaya indirgenmesine rağmen geliyor.

Apartheid devletindeki 16 tesisini Filistinli özgürlük savaşçıları tarafından "yerinden edilen" tahliyelere açan butik bir zincir olan Atlas Hotels'i düşünün. Çaresizlik, tedarikçilere, denizaşırı bağlantılara, müşterilere ve hatta kendi çalışanlarına finansal destek için yalvarmalarına neden oldu.

Financial Times tarafından sorgulanan üst düzey bir yönetici, böyle bir gelir elde edilmezse şirketin bittiğini açıkça itiraf etti. Savaşın başlamasından bu yana İsrail'in tüketici harcamalarının düştüğü göz önüne alındığında, aynı şey şüphesiz hayatta kalmak için isteğe bağlı harcamalara bağımlı olan birçok firma için de geçerlidir.

Potansiyel bir ekonomik can simidi olan turizm, Tel Aviv için çok az soluk aldırıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) rakamları, uluslararası seyahatin İsrail'in GSYİH'sına yalnızca yüzde 2,8 katkıda bulunduğunu ve toplam işgücünün yüzde 6'sından biraz fazlası olan 230 bin işçiyi desteklediğini gösteriyor.

2022 yılı boyunca turizmi canlandırmaya yönelik ısrarlı çabalara rağmen, Ekim ayında yıllık bazda yüzde 76'lık büyük bir düşüş görüldü. Aksa Tufanı'nın başlaması, Ben Gurion Havalimanı'na gidiş-dönüş günlük uçuşların 500'den sadece 100'e düşmesiyle seyahati daha da azalttı.

Buna karşılık, Ekim 2022'de uluslararası varışlar 370 bini aştı. Görünürde savaşın sonu gelmediği ve Siyonist yerleşimcilerin sürüler halinde kaçtığı için, Tel Aviv'in yakın zamanda yeniden popüler bir tatil beldesi haline gelmesi pek olası görünmüyor.

'Ekonomik Savaş'

Tel Aviv'in 300 ekonomisti, 1 Kasım'da Netanyahu ve maliye bakanlarını "İsrail'in aldığı ağır darbe" nedeniyle "akıllarını başlarına almaya" çağırdı.

Felaketin "ulusal önceliklerde köklü bir değişiklik ve savaş hasarı, mağdurlara yardım ve ekonominin rehabilitasyonu ile başa çıkmak için fonların büyük ölçüde yeniden kanalize edilmesini gerektirdiğine" inanıyorlar. Buna cevaben, Başbakan "silah altında bir ekonomi" yaratma sözü verdi:

"Rehberliğim açık: muslukları açıyoruz, ihtiyacı olan herkese para pompalıyoruz... Bu savaşın bize ekonomik bedeli ne olursa olsun, tereddütsüz ödeyeceğiz... Askeri savaşta düşmanı yeneceğiz ve ekonomik savaşı da kazanacağız."

Bu tür retorik abartılara rağmen, Siyonist devletin askeri gücü kadar ekonomik sürdürülebilirliği konusunda da tehlikeli bir şekilde yanılgıya düştüğüne dair çok sayıda işaret var. Tel Aviv'deki Start-Up Nation Policy Institute (SNPI) "düşünce kuruluşu" tarafından yayınlanan raporlar, korkunç bir görünüm ortaya koyuyor.

Aksa Tufanı'nın patlak vermesinden sadece iki hafta sonra, örgüt, bir zamanlar ulusal gurur ve neşe kaynağı olan ve daha genel olarak refahının öncüsü olan İsrail'in teknoloji sektörüne verilen zarar üzerine bir çalışma yayınladı. Bulgular çok açıktı.

Bu erken aşamada bile, SNPI, anketine dayanarak hızla yaklaşan bir "gücü hala bilinmeyen bir ekonomik kriz" öngörüyordu. Toplamda, İsrailli teknoloji firmalarının yüzde 80'i ülkenin kötüleşen "güvenlik durumundan" kaynaklanan zararı bildirirken, dörtte biri "hem insan kaynaklarında hem de yatırım sermayesi elde etmede çifte hasar" kaydetti.

Teknoloji şirketlerinin yüzde 40'ından fazlasının yatırım anlaşmaları ertelendi veya iptal edildi ve sadece yüzde 10'u "yatırımcılarla toplantı yapmayı başardı". Raporda şu sonuca varıldı:

"Mevcut durum nedeniyle birçok yatırımcının belirsizliği ve bunun sonucunda ortaya çıkan 'çekimser kalma' kararı, kısmen savaşın arifesindeki siyasi istikrarsızlık ve dünya çapındaki ekonomik durgunluk nedeniyle zaten sermaye artırmakta zorlanan bir ekosistemi vuruyor."

İsrail teknoloji sektörünün başarısızlığının bir başka nedeni de, SNPI tarafından bahsedilmeyen, ancak 13 Ekim'de The Cradle tarafından araştırılan Tel Aviv'in elektronik gözetleme ve savaş sistemi güvenlik açıklarının Aksa Tufanı tarafından ifşa edilmesidir.

Bu rapor, Filistin direniş operasyonunun, büyük ölçüde siber güvenliğe dayanan "Startup Nation" markasına ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir darbeyi temsil ettiği göz önüne alındığında, "İsrail'in siber güvenlik sektörünün servetinde önemli bir düşüşe yol açacağı" sonucuna vardı. Sonraki olaylar bu öngörüyü doğruladı.

'Keskin dalgalanmalar'

2 Kasım'da SNPI, İsrail'in güvenlik krizlerine karşı tarihsel ekonomik dayanıklılığını, özellikle 2014'teki Koruyucu Hat Operasyonu başta olmak üzere "son yirmi yılın önemli muharebe olaylarından" elde edilen verilere dayanarak araştıran bir çalışma daha yayınladı.

SNPI, son olayların "doğal olarak" İsrailli işletmelerin "yabancı yatırımcıları, ortakları ve müşterileri arasında büyük endişelere" yol açtığını kabul ederken, Tel Aviv'in "geçmişte bu tür krizlerin üstesinden gelme yeteneğini kanıtladığını ve daha güçlü bir şekilde içinden çıktığını" belirtti.

Bu yükseliş kararı, 2014'te Gazze'ye yapılan ve İsrail GSYİH'sının sadece yüzde 0,3'üne ya da bugünün parasıyla yaklaşık 8 milyar şekele mal olan saldırıya dayanıyor. Dahası, bu askeri çaba finansal piyasaları kalıcı olarak bozmadı veya kısa ya da uzun vadede Tel Aviv borsasında "keskin dalgalanmalara" neden olmadı. SNPI, bu nedenle, Gazze'ye karşı bugün yapılan Demir Kılıçlar Operasyonu için de aynı etkinin veya eksikliğinin varsayılabileceği sonucuna vardı.

Yine de, 360 bin İsrail askerini seferber olmaya zorlayan Aksa Tufanı'nın benzeri görülmemiş ölçeği, Lübnan Hizbullahı ile kuzey cephesinde askeri çatışmaların yoğunlaşması ve kalıcı ekonomik yıkıma ek olarak, Koruyucu Hat senaryosunun uygulanabilirliğine meydan okuyor. 2014 yılında, İsrail İşgal Kuvvetleri'nin sadece 49 gün süren askeri harekatında sadece 5 bin asker seferber edildi.

Netanyahu en azından retorik olarak Hamas'ı ortadan kaldırmak ve hareketin Gazze'deki iktidarını sona erdirmek istiyor gibi görünüyor -her ne kadar bu hedeflere ulaşılamamış olsa da. ABD ve Britanya'nın sadece Filistin'de değil, Batı Asya'da da uzun süreli ve sonuç olarak ortaya çıkan bir vekalet çatışması peşinde olduğuna dair açık işaretler de var. Bu kutsal olmayan üçlü, güçlerinin gerçek, modern zaman sınırları hakkında dayanılmaz derecede acı verici bir ders almanın eşiğinde olabilir.

Aksa Tufanı Operasyonu, yerleşik güvenlik önlemlerine meydan okuyarak ve potansiyel olarak Siyonist projenin daha büyük bir çözülmesinin başlangıcına işaret ederek şaşırtıcı başarılar elde etti. İsrail için riskler hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Tel Aviv'in Filistinlilerin boyun eğdirilmesine dayanan yerleşimci-sömürgeci ekonomisi, istikrarsız bir gelecekle karşı karşıya olabilir ve muhtemelen bu gelişen senaryoda düşecek bir sonraki domino taşını işaret ediyor olabilir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 14 Kasım 2023 01:46