ABD Geçici Ateşkes Kartıyla Niye Oynuyor?

İsrail'in Gazze'ye yönelik, kuşatma altındaki bölgeyi harabeye çeviren, on binden fazla insanı öldüren ve çok daha fazlasını yaralayan barbarca saldırılarından beş hafta sonra, çatışmayı durdurmaya yönelik bölgesel çabalar, Katar ve Mısır'ın kilit rol oynamasıyla hızlandırıldı. Perşembe günü Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, hareketin diğer liderleri Halid Meşal ve Halil el-Hayye'nin de aralarında bulunduğu bir heyetle Mısır'a gitti ve burada Gazze'deki durumu görüştükleri Mısır istihbarat şefi General Abbas Kamil ile bir araya geldi.

Mısırlı bir kaynak, El-Arabi El-Cedid haber kuruluşuna verdiği demeçte, Kamil'in iki günlüğüne geçici ateşkes karşılığında bir dizi yabancı mahkumun serbest bırakılmasını tartıştığını söyledi. Kaynak, Hamas heyetinin Mısır'ın arabuluculuk çabalarına yolun açık olduğunu doğruladığını ve Hamas heyetinin Mısır istihbarat şefine, insani bir çerçevede Gazze'ye mümkün olan en kısa sürede yakıt verilmesi gerektiğini vurguladığını kaydetti.

Kaynağa göre Heniyye, Hamas'ın Gazze'de yerinden edilmiş insanların yerleşim bölgesi dışında herhangi bir yere yerleştirilmesini reddetme taahhüdünün altını çizdi ve Gazze altyapısına yönelik devam eden saldırıların ortasında mevcut güvenlik durumunun devam etmesinin Gazze nüfusunun büyük bir bölümünü acil ihtiyaçlarını karşılamak için Mısır sınırına taşınmaya zorlayacağı konusunda uyardı. Kaynak ayrıca, Mısırlı yetkililerin Batı'nın savaş sonrası Gazze'yi Mısır’ın yönetmesi önerisini reddettiğini ve Hamas'ın bunu memnuniyetle karşıladığını söyledi.

Hamas yetkililerinin Kahire ziyareti, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'nin Salı günü CIA Direktörü William Burns ile Gazze'deki gelişmeleri görüşmesi ve Mısır'ın Gazze'deki İsrail varlığına karşı olduğunu vurgulamasının ardından geldi. Sky News'e göre Mısır, Gazze Şeridi'nin bu ülke tarafından yönetilmesi önerisini de reddetti ve NATO veya diğer yabancı güçlerin Gazze'ye herhangi bir biçimde veya herhangi bir ad altında konuşlandırılmasına karşı çıktı.

Son yıllarda Mısır, İsrail rejimi ile Filistin direnişi arasındaki müzakerelerde ana oyuncu oldu ve Gazze çatışmaları sırasında birçok kez arabuluculuk yoluyla gerilimi yatıştırmayı başardı. İki taraf arasındaki en büyük çatışma devam ederken Kahire bir kez daha merkezi rolünü oynamaya ve bir krizin kendi sınırlarına ve bölgeye yayılmasını önlemeye çalışıyor; ancak Tel Aviv ve Washington'un İsrail'in çıkarlarına hizmet eden tek taraflı taleplerini kabul etmeye hazır değil.

Mısırlı yetkililer, İsrail'in Gazze'de işlediği suçlara ve Filistinlilerin Mısır'ın Sina Çölü'ne zorla yerleştirilmesine karşı olduklarını defalarca dile getirerek, krizin devam etmesinin Kahire ile Tel Aviv arasındaki ilişkilere ciddi şekilde zarar verebileceği uyarısında bulundular. Es-Sisi, CIA başkanı ile yaptığı görüşmede, Kahire'nin Hamas'ı yok etmede asla bir rol oynamayacağını, çünkü sınırlarda güvenliği sağlamak için Hamas'a ihtiyacı olduğunu vurguladı.

Mossad ve CIA, İsrailli mahkumları serbest bırakmak için bölgeyi geziniyor

Mısır'daki Hamas liderlerinin varlığıyla eş zamanlı olarak, İsrailli ve Amerikalı güvenlik yetkilileri de kendi yarattıkları bataklıktan bir çıkış yolu bulmak için Katar'ı ziyaret ettiler. Amerikalı bir yetkili, CIA Başkanı’nın Doha'da Perşembe günü Mossad başkanı David Barnea ve Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılmasını görüştüğünü doğruladı. Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir kaynak AFP'ye verdiği demeçte, "Gazze'de bir veya iki günlük ateşkes karşılığında yarısı Amerikalı 15 esirin serbest bırakılması için Katar'ın arabuluculuğu ve ABD'nin koordinasyonu ile müzakerelerin sürdüğünü" söyledi.

Sürecin bir parçası olarak, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani Cuma günü Kahire'yi ziyaret etti ve Mısır cumhurbaşkanı ile Gazze'yi görüştü.

"Katar Emiri'nin ziyareti, daha önce yürüttükleri ve Kahire, Doha ve bu çatışmadaki aktif tarafları bir araya getiren koordinasyon sürecinin bir parçası olarak gerçekleşiyor; müzakerelerin ana gündeminin bu savaşı sona erdirmek ve Gazze'deki Filistinlilerin acılarını sona erdirmek için ateşkes için baskı yapmak olduğu bir zamanda," dedi Mısır Dışişleri Konseyi başkanı Ali el-Hafni.

Diplomatik aktivizm, Beyaz Saray'ın Perşembe günü yaptığı açıklamada, İsrail'in, kuzey sakinlerinin güneye taşınmasına izin vermek için kuzey Gazze'de günde dört saatlik bir ateşkesi kabul ettiğini duyurmasıyla geldi. İnsani yardımların Refah Sınır Kapısı üzerinden gönderileceği söylense de İsrailliler yardımların ulaştırılmasını kolaylaştıracak herhangi bir adım atmadı.

BM ve Uluslararası Kızılhaç, Gazze'deki insani koşulların çok kötü olduğu ve bu kadar az miktarda yardımın yeterli olmaktan uzak olduğu konusunda defalarca uyardığı için, en kötü sağlık ve insani koşullarda olan Gazze halkı için birkaç saatlik bir ateşkes fazla bir anlam ifade etmez. BM Perşembe günü, İsrail'in hastaneleri bombalaması ve tıbbi yardımların dağıtımını engellemesi nedeniyle Gazze'nin sağlık ağının tamamen çöktüğünü duyurdu.

Gazze savaşının kısa süreli durdurulması ve BM Güvenlik Konseyi'nin Gazze savaşıyla ilgili beşinci toplantısından önce Doha'daki diplomatik müzakerelerin devam etmesi iddiaları, yalnızca Tel Aviv üzerindeki uluslararası baskıları hafifletmek ve savaşın sona erdirilmesi çağrısında bulunan bir kararın onaylanması muhtemel olduğu için Hamas üzerindeki baskıları artırmak anlamına geliyordu.

Tel Aviv'in aldatıcı rolü

Tel Aviv ve Washington, birkaç saatlik ateşkesi onaylayarak ve sadece Gazze'nin güneyine birkaç kamyon insani yardım ulaştırarak, dünyaya küresel öfkeye karşı korunmak için sivilleri önemsiyormuş gibi görünmek istiyor. Ancak bu, kamuoyunu kandırmak ve Arap dünyasının Filistinlilerin daha fazla öldürülmesine yönelik öfkesini yatıştırmak için yapılan bir aldatmaca oyunudur.

Netanyahu hükümeti, Arap ülkeleriyle ilişkilerin normalleşmesine odaklanmış durumda ve uzlaşma yanlısı Arap yöneticilerin muhalefeti Gazze'deki kara harekâtını bozmadığı sürece, Filistinlileri öldürmeye devam edecek. Ancak İsrailliler normalleşme sürecinin tehlikeye girdiğini hissederlerse, bir dereceye kadar mevzilerinden geri çekilecekler ve kara harekâtının sınırlı bir şekilde askıya alınması bir seçenek haline gelecektir.

Hamas liderlerinin savaşı durdurmak için gerçek diplomatik çabalar göstermelerine ve hatta yabancı esirlerin serbest bırakılmasına ve ayrıca bir iyi niyet göstergesi olarak Tel Aviv ile esir takasına hazır olduklarını açıklamalarına rağmen, geçen ay 360 bin yedek askeri seferber eden ve kara saldırılarında son teknoloji silahlar kullanan ancak kazanım elde edemeyen İsrailliler,  şimdi bölgeyi yakıp yıkma stratejisi geliştiriyorlar ve sadece görüşmelere açıkmış gibi davranıyorlar.

İsraillilerin görünüşte diplomatik hamleleri, aralıksız bombardımanında 11 binden fazla Filistinliyi öldürdükleri ve yüz binlercesini yaraladıkları sırada geldi. Hatta küresel tepkiye rağmen hastaneleri bombalamaya devam ediyorlar ve birçok yaralıyı tıbbi malzeme yokluğunda ölüm tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyorlar.

Bazı İsrailli yetkililerin mahkumların serbest bırakılması konusunda bir anlaşma olması durumunda düşmanlıkların sona ermesinin başlangıcı olarak gördüğü dört saatlik ateşkes, Başbakan Benjamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın Perşembe günü yaptıkları bir konuşmada bir kez daha Gazze'ye yönelik kara saldırısının devam ettiğini ve operasyonların geçici olarak askıya alınmasının askeri taktikleri değiştirmek için olduğunu iddia ettiği bir durumda gerçekleşiyor. Netanyahu, ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı görüşmelere ilişkin, Gazze'de ateşkesi kabul etmediğini ve ateşkesin "Hamas'a teslim olmak anlamına geldiğini" ve tutuklular serbest bırakılmadan ateşkes olmayacağını söyledi.

Netanyahu, Gazze'yi tamamen işgal etmek ya da yönetmek istemediklerini söyledi; ancak Hamas'ın yok edilmesinden daha azıyla yetinmeyecek olan Tel Aviv liderlerinin açıklamaları, esirlerin serbest bırakılmasının bir hileden başka bir şey olmadığını ve kendilerinin ve yabancı mahkumların serbest bırakılmasını sağladıklarında, Gazze'deki savaş makinelerini güçlü bir şekilde çalıştıracaklarını gösteriyor. Bu iddiayı haklı çıkarmak için, Mossad şefinin Doha'ya yaptığı önceki ziyarete atıfta bulunuyoruz. Ateşin durdurulması ve Gazze'ye insani yardımların ulaştırılması karşılığında esirlerin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varılmasına rağmen, İsrail ordusu derhal kara harekâtını başlattı ve İsrail işgaline asla güvenilemeyeceğini kanıtladı.

Kara saldırısı yenilgisinden kaçmak için zaman kazanmak

İsraillileri müzakere masasına zorlayan şey, Hamas'tan aldıkları yenilgiler. Tepeden tırnağa silahlı İsrail ordusu, halkın çoğunun evlerini terk ettiği, altyapıların ve binaların yıkıldığı Gazze'nin kuzeyinde kayda değer kazanımlar elde etmeyi başaramadı ve şu ana kadar Hamas savaşçıları 120'den fazla tank ve zırhlı aracı imha etti ve kara harekatının başlamasından bu yana yaklaşık 40 askeri öldürdü. İsrailli yetkililer Gazze savaşının uzun süreceğini savunurken, İsrail'in daha fazla kayıp vereceği kesin.

Düşünce kuruluşu Stratfor tarafından hazırlanan bir rapor, İsrail'in kademeli yaklaşımının, işgal sonrası Gazze için bir strateji üzerinde bölgesel ve uluslararası bir fikir birliği olmadığı için savaş sonrası Gazze'nin yönetimi için bir plan tasarlamaya kaydığını öne sürüyor.

İsrailliler, Hamas'ı kara harekâtında kısa molalarla yenmek ve sahadaki güvenlik başarısızlıklarını örtbas etmek için yeni bir strateji geliştirmeye çalışıyorlar. Basında çıkan haberlere göre, Beyaz Saray yetkilileri, Tel Aviv'in Gazze'deki savaşı sona erdirmek için önceden bir plan geliştirmediğine inanarak Gazze'deki uzun bir savaş ve İsrail'in yenilgisi konusunda çok endişeli. İsrailli güvenlik yetkilileri de, muvazzaf ve yedek kuvvetlerin bu tür savaşlar için eğitilmediğini kabul ettikleri için, uzun süreli savaş konusunda birçok kez uyarıda bulundular.

Geçmiş deneyimler, Filistinlilerin ve uluslararası toplumun büyük bir kısmının, İsrail'in Gazze'deki herhangi bir güvenlik rolünü, tıpkı Batı Şeria konusunda böyle bir uluslararası görüş olduğu gibi, bir tür askeri işgal olarak göreceğini gösteriyor. Bu nedenle, bu mesele, bugünlerde bazı analistler tarafından önerilen, Gazze'nin yönetiminin Filistin Yönetimi'ne veya Arap ülkelerine devredilmesine yönelik olası planları karmaşıklaştırabilir ve İsrail'i bir yıpratma savaşına sokma ve üçüncü bir intifadanın patlak verme riskine yol açabilir.

Bazı uzmanlar, ABD, İsrail rejimi, Katar, Mısır ve Hamas arasındaki aktif müzakerelere rağmen, bir esir takası anlaşmasının şu an için olası görünmediğine inanıyor. Bu nedenle, görüşmeler başarısız olursa ve bir mahkum anlaşmasına varılamazsa, direniş gruplarının işgal altındaki topraklara yönelik saldırılarını artırması muhtemeldir. Ne de olsa Hamas ve İslami Cihad, Tel Aviv’in sadece güç dilini bildiğinden ve geri çekilmenin yalnızca düşmanın küstahlığını artırdığından emin oldu.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 13 Kasım 2023 19:44