Afrika'da Emperyalizme Yeni Tehdit: Nijer

Nijer'de Batı yanlısı cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum'u deviren 26 Temmuz darbesiyle birlikte, Sahel bölgesi yeniden güvensizlikle sarsılmış görünüyor. Ancak bunun bir güvensizlik dönemi olduğu düşüncesi, bu güvensizliğin bölgede değişim için bir güç olmasını da engellemez. Henüz oldukça erken olsa da, işaretler bu darbenin ordu içinde Mali ve Burkina Faso'daki liderlerle belirli bir milliyetçi ve Pan-Afrikanist duyguyu paylaşan unsurlar tarafından yönetildiğini gösteriyor. Bu, Batı'da çok az tartışılan büyüleyici soruları gündeme getiriyor; bu ülkelerde ordu ile millet ilişkisi nedir? Nijer'den Avrupa'ya uranyum akışını korumak için açık Fransız, Avrupa veya Amerikan müdahalesi olacak mı? Gerçekten de Nijer, Fransa'nın uranyumunun % 15'ini ve Avrupa'nın uranyumunun yaklaşık % 20'sini üretmektedir.

Şu anda Paris'ten karışık mesajlar geliyor. Macron hükümeti, Nijer'deki Fransız uranyum çıkarlarının tamamen güvenli olduğunu, çünkü kilit madenlerden birinin Fransız devlet uranyum şirketi Orano tarafından işletildiğini belirtti. Fransa'nın herhangi bir uranyum tedarikçisine bağımlı olmadığı ve Nijer'in uranyumunun Paris'e akmasını durdurması durumunda 2 yılı kapsayacak stoklara sahip olduğu iddia edilirken, enerji arzı konusu birçok Avrupalı için hassas bir konuya değiniyor: Rusya'dan satın almak ve yaptırımları atlamak.

Şu anda, Rusya'nın uranyum tedarikine yönelik herhangi bir yaptırım yok, ancak Ukrayna'daki durum Avrupa'yı giderek daha fazla böldüğünden, bu tür yaptırımlar masada olabilir. Kapitalist küreselleşme çağında, bölgesel çatışmalar bileşen parçalarının toplamından daha fazlasına eşit olma eğilimindedir.

Fransa'nın, NATO'nun ya da Amerikan emperyalistlerinin askeri müdahalesi fikrine, Batı Afrika'da sahadaki çeşitli gruplar karşı çıkıyor. Batı Afrika Halk Örgütü, dün, Gana Sosyalist Hareketi ve Benin Komünist Partisi ile işbirliği içinde, bölgedeki emperyalist tasarımları kınayan bir açıklama yayınladı. Açıklamada, Nijer'e yapılacak herhangi bir askeri müdahalenin bölgesel olarak bir dizi alt çatışmayı tetikleyebileceği ve Sahel'de zaten kırılgan olan durumu daha da kötüleştirebileceği açık bir şekilde ifade ediliyor. Açıklama, emperyalist uşak Muhammed Bazoum'un 6 Ağustos'a kadar göreve iade edilmemesi durumunda, bu yeniden göreve geri dönmeye zorlamak için Nijer'e bir askeri güç konuşlandırılması gerektiğini kesin olmayan bir şekilde ilan eden ECOWAS başkanlarının bir toplantısına yanıt olarak yayınlandı. WAPO'nun belirttiği gibi, "ECOWAS devlet başkanlarının bu kararı, sömürgeci Fransa'nın ve Büyük Britanya'nın, Amerikan emperyalizminin hegemonyası altında, Nijer'de demokrasiyi ve insan haklarını yeniden tesis etme kisvesi altında silahlı müdahaleye başvurma manevrasından başka bir şey değildir". Açıklama, bu olası askeri müdahalenin olasılığı ve sonuçlarına ilişkin bir dizi önemli soru sorarak devam ediyor; "Lojistik kabus, kölelerimizin ve sömürücülerimizin olumsuz güçlerine başvurmadan yönetilecek mi?" Gerçekten de, ECOWAS adına bir askeri müdahale fikri tamamen olanaksız görünüyor ve Batı Afrika devletler topluluğu genelinde vergilerde bir artış gerektirecektir, ki bu da esasen bölgenin zaten ezilen halklarının sefaletinde bir artıştır. Nijer'e hızlı ve kararlı bir askeri müdahale arzusu aynı zamanda şu soruyu da akla getiriyor: Amerikan emperyalistlerinin Nijer'de ne gibi çıkarları var?

ABD ordusuna göre, basitçe "Nijer Hava Üssü 201" olarak bilinen Nijer'deki insansız hava aracı üssü, kuzey ve batı Afrika'daki IŞİD’e karşı istihbarat ve insansız hava aracı operasyonları için kritik bir altyapı parçası. ABD ordusunu ve savunma sanayiini takip eden çevrimiçi bir yayın olan Task&Purpose'a göre, ABD'nin Sahel'deki temel kaygıları iki yönlüdür: Birincisi, Nijer’deki hava üssü olmadan, JNIM'i (bölgedeki IŞİD/El Kaide kolu) izlemek için "gözlerini ve kulaklarını" kaybetmiş olmaları ve ikincisi, ABD ordusu ile Fransa'nın bölgeden çekilmesi ve bir dizi milliyetçi darbe ile  Wagner gibi grupların güvenlik boşluğunu doldurmak için devreye gireceği. İlk noktaya atıfta bulunarak, ABD ordusunun Suriye'deki El Kaide bağlantılı örgütlerle işbirliği yapma konusundaki sicili, gerçekte ne kadar ikiyüzlü olduklarını göstermektedir. İkinci noktaya gelince, dürüstlük ferahlatıcıdır; Rusya'nın Ukrayna'daki NATO diktasına boyun eğmeyi inatla reddetmesi ve Batı Afrika'daki artan etkisi, ABD'nin darbeyi kınayan ve uşakları Muhammed Bazoum'a övgüler yağdıran bir açıklama yapmakta bu kadar hızlı olmasının gerçek nedenidir.

Ne olacağını söylemek için henüz çok erken olsa da, Nijer'de Bazoum rejiminin devrilmesine katılan ordu unsurlarının, Mali ve Burkina Faso'dakiler gibi belirli bir pan-Afrikalı ve milliyetçi duyguyu paylaşan unsurlar olduğu görülüyor. Şu anda başkent Niamey'de, M62 gibi askeri ve sivil toplum grupları, ulusu iç ve dış düşmanlardan korumak için sokaklara dökülüyor. Mali, Burkina Faso ve Nijer'in hepsi bir sınırı paylaşıyor ve yeni hükümetleri ve görünüşte yeni bir ulusal meslekle, bu yeni güçlerin ilişkileri bölgesel ve küresel olarak nasıl şekillendirdiğini göreceğiz. Nijer'in egemenliği dünya çapındaki tüm anti-emperyalistler tarafından savunulmalıdır ve umarım yakında tüm emperyalist uşaklardan ve onların halkları üzerindeki kontrolünü sürdürme planlarından kurtulmuş bir Batı Afrika görebiliriz.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 11 Ağustos 2023 00:04