İran-Suriye İlişkisi İsrail'e Nasıl Yansıyor?

"Suriye'ye yüzlerce füze yerleştirmeyi amaçlayan İran planı, on binlerce milis üyesini Suriye'ye yerleştirdi ve Golan Tepeleri'nde (Hizbullah) benzer bir örgüt kurdu. İran Devrim Muhafızları'ndaki Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin hazırladığı plan engellendi, ancak bu plan tamamen ortadan kalkmadı ve bu konuda yapacak daha çok işimiz var."

İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'nin Aralık 2022'de İsrail Ulusal Güvenlik Araştırma Enstitüsü’nde söylediği bu sözler, İsrail'in Suriye-İran ilişkilerinin geçici oluşum üzerindeki etkisine ilişkin endişelerini özetliyor. Bu ilişkiler, geçici oluşum üzerindeki yansımalarıyla, düşman İsrail’in, Suriye'ye karşı yürütülen terörist savaşın onu İsrail’e karşı mücadele denkleminden çıkaramamasından sonra, sonuç alınamayan kapsamlı bir savaşın yürütülememesinin bir sonucu olarak, Suriye'de sürdürdüğü savaşın doğasının özelliklerini belirledi.

Suriye savaşı, Filistin davasının ve geçici varlığa yönelik düşmanlığın bedelidir

1948'de Filistin topraklarının işgalinden bu yana Suriye, İsrail işgaline karşı direniş duruşunu açıkladı ve geçici varlığa karşı 3 savaşa girdi: 1948 Arap-İsrail savaşı; Altı Gün Savaşı (1967); ve Ekim 1973 savaşı. Ayrıca 1982'de İsrail işgaline karşı Lübnan'ı destekledi. Altı Gün Savaşı'ndan bu yana işgal edilen Golan, Suriye’nin muhalefetinin ve herhangi bir uzlaşma veya taviz olmaksızın toprakları geri alma müzakerelerinin başlığıdır. Suriye'nin kalıcı pozisyonu, herhangi bir müzakere veya barış görüşmesinden önce İsrail varlığının Golan Tepeleri'nden çekilmesini talep etmekti.

Suriye'ye karşı bu kadim direniş tarihinde, düşman İsrail, Suriye rejiminin seçeneklerini ve İran'ın Suriye'deki, özellikle de Golan Tepeleri'ndeki varlığını yargılayarak imajını ve modelini çarpıtmaya çalışıyor. Bunu, Suriye'nin direnme ve siyonist varlıkla normalleşmeyi reddetmedeki güçlü rolünü zayıflatma ve müttefiki İran’la ilişkisini kesmek için Suriye devleti üzerinde baskı oluşturma propagandası çerçevesinde yapıyor.

Siyasi düzeyde, Amerika ve arkasındaki geçici oluşum, Suriye'nin İsrail işgali konusundaki tutumunun sağlamlığının farkındadır. Suriye'nin Arap dünyasında güçlü bir pozisyonu temsil ettiği göz önüne alındığında, Arap dünyasında normalleşmenin seyrini tehdit eden pozisyon; Suriye'yi yok etmek ve zayıflatmak, bölgedeki Amerikan-İsrail projesini geçmek için vazgeçilmez bir gereklilikti. Askeri düzeyde, on yıllık bir savaşın ardından Suriye, her zaman olduğu gibi Arap-Filistin çatışmasının merkezinde kaldı ve direnişin arkasındaki savunma siperinde sağlam durdu.

Böylece, Suriye'nin kararlılık ve direniş tercihi, Suriye'yi ortadan kaldırmak, rejimi devirmek veya davranışlarını değiştirmek için azalan bir çizgiyi içeren Amerikan-Siyonist planının hedeflerini engelledi. Suriye'ye karşı yürütülen kitlesel askeri savaşın ve ardından Sezar'ın Yasası adı verilen ekonomik savaşın sonuçlarına rağmen, Devlet Başkanı Beşar Esed başkanlığındaki Suriye liderliği, Filistin davasını Suriye dış politikalarının hazırlanmasında bir pusula olarak korudu. 17 Temmuz 2021'de yapılan cumhurbaşkanlığı yemin konuşmasında, Suriye devletinin Filistin meselesine odaklandığını vurgulayan Esed, "Ayrışmanın bir politika olduğuna ve çevremizdeki kargaşa parçalarından kesin olduğuna inandığımızda ve etrafımızdaki sorunların davamızdan izole edildiğine inandığımızda kaybediyoruz ve bu konulardan bize en yakın olanın Filistin meselesi olduğunu derinlemesine anladığımızda kazanırız,” dedi.

Suriye-İran ilişkisinin geçici oluşum üzerindeki etkisi

Suriye-İran ilişkisinin etkisi, Suriye'nin Arap-Filistin çatışmasındaki rolünün konumlandırılması, bu ilişkinin Suriye'ye karşı savaşın Amerikan-İsrail stratejik hedefleriyle sınırlandırılması ve geçici oluşumun güvenliğinin korunması etrafında dönüyor. Suriye-İran yakınlaşma denklemi, geçici oluşuma yönelik tehdidin tırmanması anlamına geliyor.

Tahran ve Şam arasındaki ilişkinin belki de en belirgin etkisi, Suriye'nin pozisyonunun gücü ve duası ve İslam Cumhuriyeti ile stratejik ittifak nedeniyle, eksenin geçici oluşuma karşı mücadelesinde Suriye'yi caydırıcılık denkleminden çıkararak, ABD ve Siyonist oluşumun yanılsamalarının ortadan kaldırılmasıdır. Direniş ekseni, İsrail'in Suriye'deki hava hareketinin özgürlük sınırını daraltmaya çalışıyor ve İsrail'in caydırıcılığını daha da aşındırıyor. Bu, kabul edilebilir bir caydırıcılık maliyetine göre saldırıların şiddetini azaltan Suriye caydırıcılığının büyümesiyle eşleşiyor.

Bu stratejik ilişki, Suriye caydırıcılığını inşa etme sürecinin tırmanması, direniş ekseninin birliğinin güçlendirilmesi ve geçici varlığın hesap kartlarını siyasi ve güvenlik açısından yeniden karıştıran düşmanla savaşa girmeye hazır olduğunu göstermesi ile birlikte, geçici oluşum içindeki karar vericileri benzeri görülmemiş bir şekilde bocalamaya itmektedir. Ve bu önemli bir caydırıcılık erozyonuna yol açar.

Siyonist kalkanın gücünün aşınması karşılığında, direniş ekseni için ortak güvenlik denklemi büyümekte, düşmanın tüm eksenler için savaşlar arasındaki savaş dengesini ayarlamada ve topyekün savaş tehdidini yükseltmede Suriye'nin güçlü rolüyle arenaları etkisiz hale getirmesine izin verilmemekte ve  geçici oluşumun Güney Suriye'deki krizlere ve sonuçlarına yatırım yapma süreci baltalanmaktadır -Golan'ın Dürzileriyle ilişkiler ve düşmanın güney Suriye'deki emellerini dizginlemek gibi.

İran-Suriye ilişkilerinin gelişmesi, geçici oluşumun son on yılda yüksek maliyetler olmadan ve savaşa girmeden hedeflerine ulaşmak için sürdürdüğü sözde "savaşlar arası muharebeler" kampanyasını engellerken, İsrail'in ulusal güvenliğine yönelik tehditlerin yüzdesi arttı -özellikle güney Suriye'de işgal altındaki Golan'ın haritasının İsrailli düşmanın lehine olmayacak şekilde değişeceği doğrultusundaki tehditler.

Kriz yıllarına rağmen, Suriye, savunma sistemini, hava ve füze yeteneklerini kademeli olarak yeniden inşa ediyor, yeni bir caydırıcılık denklemi kuruyor ve Suriye'deki angajman denklemini değiştiriyor ve İsraillilerin son on yıldır kaçınmaya çalıştığı savaşa yol açıyor. Bir yandan Arap-İsrail normalleşme projesinin nüfuzuna yansımaları, diğer yandan İsrail'in kaygıları, güvenlik ve askeri kaygılarının artması açısından bu gelişmeler önemlidir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 04 Mayıs 2023 11:18