Suudi Arabistan Artık Tarafsız Değil

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Al Suud, "Kutuplaşmaya ya da bir ortakla diğeri arasında seçim yapmaya inanmıyoruz" diyerek, Krallığın "kendi çıkarlarına dayanarak" hareket etme ve "birçok ülkeyle stratejik ortaklıklara" sahip olma hakkını savundu.

Ancak Biden yönetiminin, bir iyi blok ve bir kötü bloktan oluşan iki kutuplu bir şablonunu üst üste bindirdiği bir dünyada, güçlü, bağımsız tarafsızlık beyanları artık tarafsız değil. Bir taraf tutuyorlar: bir tarafta ABD ile diğer tarafta Rusya ve Çin arasında değil, sadık bir ABD tek kutuplu dünya görüşü ile taahhütsüz bir Rusya-Çin çok kutuplu dünya görüşü arasında. Suudi Arabistan, ABD yerine Rusya'yı veya Çin'i seçmedi; ABD'nin dünya görüşü yerine Rusya-Çin dünya görüşünü seçti.

Suudi Arabistan, Rusya'ya yönelik yaptırım rejimine katılmayı reddetti. Ancak konunun dışında kalmaktan daha fazlasını yaptılar. Ulusal çıkarlarının peşinden gittiler ve Rus petrolü ithalatlarını iki katından fazla artırdılar. Biden, Rusya'ya yönelik yaptırımların neden olduğu küresel olarak artan fiyatları dengelemek ve petrol üretimini artırarak bu yaptırımların etkinliğini artırmak için Krallığın yardımını tartışmak üzere şahsen Suudi Arabistan'a uçtuğunda, Suudi Arabistan onu reddetti. OPEC+, petrol üretimini günde iki milyon varil azalttıklarını ve bunun da günlük küresel arzın beklenmedik bir şekilde % 2'lik büyük bir azalmasını temsil ettiğini açıkladı.

Bu hareket ABD'yi kızdırdı, çünkü OPEC+, Suudi Arabistan ve Rusya tarafından yönetilen OPEC ve OPEC dışı petrol üreten ülkelerin bir örgütüdür. Beyaz Saray, kararı Rusya ile koordine edilmiş bir karar olarak ve Suudi Arabistan'ın Rusya'nın yanında yer aldığının kanıtı olarak gördü. Beyaz Saray basın sekreteri Karine Jean-Pierre, "OPEC+'ın bugünkü duyuruyla Rusya ile aynı hizada olduğu açık" dedi.

OPEC'in Ortak Bakanlar İzleme Komitesi, 3 Nisan'daki son toplantısında, sadece üye ülkelerin taahhütlerine uyduklarını değil, aynı zamanda bu taahhütlere ek olarak gönüllü üretim ayarlamaları yapmayı taahhüt ettiklerini belirtti. Ek kesintilerin duyurulması, Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak ile Suudi Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman arasında 16 Mart'ta küresel petrol piyasalarını tartıştıkları ve "ülkelerinin OPEC+ tarafından geçen Ekim ayında verilen ve 2023'ün sonuna kadar üretimi günde 2 milyon varil azaltma kararına olan bağlılığını vurguladıkları" bir toplantının ardından geldi. Suudi Arabistan kendi çıkarlarını sürdürmeye ve Rusya ile işbirliğini güçlendirmeye devam ediyor gibi görünüyor.

Suudi Arabistan'ın tarafsızlığı, Eylül 2021'de Şanghay İşbirliği Örgütü'nde diyalog ortağı olarak kabul edilmesiyle çok kutuplu bir dünyanın değirmenine su taşıdı. ŞİÖ, BM'den sonra dünyanın en büyük ikinci uluslararası örgütüdür ve Rusya, Çin ve Hindistan'ı içermektedir. Birincil amacı, ABD liderliğindeki tek kutuplu dünyayı çok kutuplu bir dünyaya yeniden dengelemektir. Bu süreç, Suudi kabinesinin ŞİÖ'ye diyalog ortağı olarak katılma kararını onayladığı 29 Mart'ta ileriye doğru bir adım attı. Suudi Arabistan çok kutuplu bir dünyaya üye olmayı taahhüt etti. Ve ayrıca, ABD hegemonyasını dengelemeyi ve yeni bir çok kutuplu dünya yaratmayı amaçlayan, Rusya ve Çin liderliğindeki diğer bir büyük örgüt olan BRICS'e de üye olmak arayışında.

İran da BRICS üyeliği istiyor ve Eylül 2022 zirvesinde ŞİÖ, İran'ın tam üye olması için bir Yükümlülükler Memorandum'u imzaladı. Bu yılın Nisan ayında yapılacak toplantıda tam üyelik kesinleşecek.  ŞİÖ üyeliği, iki bölgesel süper rakibin ilişkileri ısıtmasının ve Çin ile ABD tasarımlarına karşı çalışacak şekilde çalışmasının tek yolu değil. 10 Mart'ta Çin, Suudi Arabistan ile İran arasında ABD'nin bölgeye yönelik tasarımlarını boşa çıkaran bir anlaşmaya aracılık ederek ABD'yi "kör etti". İki rakip, "aralarındaki diplomatik ilişkileri sürdürmeyi ve büyükelçiliklerini ve misyonlarını iki ayı geçmeyen bir süre içinde yeniden açmayı" kabul etti.

Anlaşmalarına sadık kalarak, bir aydan kısa bir süre sonra, Suudi Arabistan ve İran dışişleri bakanları Pekin'de bir araya geldiler ve burada birbirlerinin ülkelerindeki büyükelçiliklerini ve konsolosluklarını yeniden açmak için bir anlaşma imzaladılar. Duyuruyu yaparken Çin dışişleri bakanının yanındaydılar. ABD ortalıkta görünmüyordu.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Kral Selman bin Abdülaziz Es-Suud'un Suudi Arabistan'a davetini kabul etti ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Körfez İşbirliği Konseyi hükümdarları ve İranlı yetkililerin bu yılın sonlarında Pekin'de bir toplantı yapmayı planlıyor.

İran'la ilişkilerini ısıtmak için Çin ile birlikte çalışan Suudi Arabistan, ABD'nin bölgeye yönelik tasarımlarına karşı çalışıyor. ABD'nin bölgedeki dış politikasının önemli bir özelliği, İran'a karşı bir koalisyonun kurulması ve sürdürülmesidir. Bu koalisyonun merkezinde, ABD'nin İran karşıtı kampında sıkı sıkıya bağlı olan Suudi Arabistan var. Suudi Arabistan'ın Çin liderliğindeki kampa katılarak İran'la ortaklık kurması bu planları boşa çıkarıyor.

Ve ABD'nin dış politika hedeflerini engelleyen Suudi Arabistan ile rakipleri arasındaki anlaşmalara aracılık eden sadece Çin değil. Çin, Suudi Arabistan ve İran arasında diplomatik bir birleşmeye aracılık ederken, Rusya, Suudi Arabistan ile Suriye arasında diplomatik bir yeniden birleşmeye aracılık ediyor. ABD İran'ın izole edilmesini istediği gibi, Suriye'nin de izole edilmesini istedi.

Ancak Suriye artık izole değil. 23 Mart'ta Suudi Arabistan ve Suriye büyükelçiliklerini yeniden açmayı kabul ettiler. Ve yeniden birleşme durumu bölgeseldir, sadece iki taraflı değil. Suudi Arabistan'ın, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı Mayıs ayında Riyad'da yapılacak Arap Birliği zirvesine resmi olarak davet etmeye hazır olduğu bildirildi. Suriye'nin 2011'den bu yana ilk kez yaptığı davet, "Suriye'nin bölgesel izolasyonunu resmen sona erdirecek". 1 Nisan'da Suriye dışişleri bakanı, Suriye'nin Arap Birliği'ne yeniden yerleştirilmesi sürecini başlatmak için on iki yıl içinde ilk resmi ziyaret için Kahire'ye gitti. 12 Nisan'da Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad, Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ile görüşmek üzere Suudi Arabistan'a geldi. Bu, 2011'den bu yana bir Suriye dışişleri bakanının Suudi Arabistan'a yaptığı ilk ziyaret.

Suriye'nin izolasyonunu sona erdirmek ve Suudi Arabistan ile Suriye'nin diplomatik ilişkilerini yeniden başlatmak için yapılan çalışmalara Rusya öncülük ediyor. İran gibi Suudi Arabistan da ABD'nin tasarımlarına aykırı bir şekilde diğer kutupta ciddi bir şekilde çalışıyor. CIA Direktörü William Burns, Suudi Arabistan'ın İran ve Suriye ile yakınlaşması konusundaki hayal kırıklığını Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'a iletmek için Suudi Arabistan'a sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi.

Suudi Arabistan ne ABD ile bağlarını terk ediyor, ne de Çin ya da Rusya ile ittifak kuruyor. Ancak tarafsızlık ve kendi ulusal çıkarları doğrultusunda hareket etme hakkı konusunda ısrar ederek, ABD'nin tek kutuplu dünya görüşüne karşı kendisini Çin ve Rusya'nın çok kutuplu dünya görüşüyle aynı safta tutuyor. Tarafsızlığını ilan etse de, dünya görüşleri savaşında Suudi Arabistan artık tarafsız değil.

Kudüs Haber Ajansı - KHA

ÇEVİRİ ANALİZ, 19 Nisan 2023 20:22