The Cradle’a konuşan Hamas içerisindeki bazı kaynaklar, "Gazze'deki savaşı durdurmayı başaramayan ya da olması gerektiği gibi yardım ulaştırmayı başaramayan kimselere, bugün Gazzelileri yerinden edilmekten kurtarmak ya da onların lehine bir anlaşma sağlamak konusunda güvenilemez. Ancak Arap rejimlerine gülümsemek, Donald Trump'ın dört zorlu yılını atlatmak ve Gazze'de yakın bir sosyal patlamadan kaçınmak zorundayız” dedi.

Bu duygu, Hamas'ın uğraştığı siyasi gerçekliği yansıtıyor ve söz konusu hassasiyetler nedeniyle isimsiz kalmayı tercih eden kaynaklar tarafından açıklanıyor. Önceki çatışmalardan farklı olarak, bu savaş, resmi açıklamalardan ziyade Filistinli, İsrailli ve hatta ABD kaynaklarından gelen kayıt dışı açıklamalara dayanıyordu.

Hamas Politbüro Üyesi Musa Ebu Marzuk'un The New York Times'a yaptığı açıklamalar bu bağlamda anlaşılabilir. Daha sonra yalanlanan açıklamaları, sadece Aksa Tufanı Operasyonu'ndan pişmanlık ifadelerini içermekle kalmadı, aynı zamanda silahlı direnişten vazgeçme olasılığını da gündeme getirdi. 

Wall Street Journal gazetesi bunu bir adım daha ileri götürdü ve Hamas'ın dış liderliğinin farklı yaklaşımları nedeniyle Gazze merkezli liderlikten uzaklaşmayı düşündüğünü öne sürdü. Bunun, hareket içinde gerçek bir iç bölünmeye mi işaret ettiği yoksa Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünün tetiklediği uluslararası ve bölgesel tepkiyi yönetmeye yönelik stratejik bir çabanın parçası mı olduğu belirsiz. 

Ancak kesin olan şey, şu anda daha acil bir meselenin söz konusu olduğudur: Gazze'nin yeniden inşası için Mısır-Arap planı, Trump'ın Gazzelileri yerinden etmeye yönelik "Riviera" önerisine bir alternatif olarak çerçevelenen bir girişim. Asıl soru, Trump'ın bunu kabul edip etmeyeceği.

Gazze'nin yeniden inşasında Mısır'ın rolü 

Mısır, Gazze ile doğrudan sınırı göz önüne alındığında bu planın merkezinde yer alıyor ve bu da onu hem güvenlik hem de ekonomik kaygılar söz konusu olduğunda birincil paydaş yapıyor. Arap ülkeleri, girişimi ilerletmek için Kahire ile birlikte çalışıyor ve Filistinlilerin topraklarından zorla çıkarıldığı başka bir Nekbe senaryosunu önlerken uluslararası desteği güvence altına almayı amaçlıyor. 

Avrupa'nın geniş katılımını içerecek bir yeniden yapılanma konferansı düzenleme çabaları devam ediyor ve yeniden inşanın ilk aşamasına başlama planları yapılıyor. Arap medyasında yer alan Mısır kaynaklarına göre yaklaşımın hedefi, Gazze'yi yeniden inşa ederken sakinlerini de yerinde tutmak. 

Plan, bölgeyi üç insani bölgeye ayırıyor ve her biri yerinden edilmiş ailelere su ve elektrik de dahil olmak üzere temel ihtiyaçların sağlanacağı büyük bir kamp içeriyor.

Evlerini kaybedenleri barındırmak için, karavanlar ve yükseltilmiş çadırlar da dahil olmak üzere binlerce prefabrik konut birimi, altı aylık bir süre için belirlenen güvenli alanlarda tanıtılacak. 

Bu, enkaz kaldırma işlemlerine paralel olarak gerçekleşecektir, ancak işgal devleti şu anda bu çabaları engelliyor. Planı destekleyenler, Gazze'ye giren yardım kamyonlarının hacminin, yakıt ve inşaat ekipmanları da dahil olmak üzere savaş öncesi seviyelere geri getirilmesini sağlamak için çalışıyorlar.

Yeniden yapılanma çabasının kapsamı

Planın, inşaat ve şehir planlaması konusunda uzmanlaşmış yaklaşık elli çok uluslu şirketle birlikte, Arap ve uluslararası kaynakların bir kombinasyonu yoluyla finanse edilmesi bekleniyor. Hedef, bir buçuk yıl içinde Gazze'de belirlenen üç bölgede güvenli konutlar inşa etmek. 

Tartışılan olasılıklardan biri, "Gazze'yi Yeniden İnşa Etmek için Trump Fonu" olarak adlandırılabileceği önerileriyle birlikte Arapların öncülüğünde bir yeniden inşa fonu oluşturulmasıdır. Reuters gazetesinin haberine göre, planda, tünel inşasını önlemek için Gazze ile Mısır arasındaki sınır boyunca bir tampon bölge kurulması, molozların kaldırılması ve yirmi geçici konut alanı kurulması önerisi de yer alıyor.

Mısır Mühendisler Sendikası, yeniden yapılanma için üst düzey bir teknik strateji geliştirmek üzere bir danışma komitesi oluşturarak bu çabaya katkıda bulunmaya hazır olduğunu duyurdu. Sendikanın başkanı Tarık en-Nebrevi, girişimin Arap Mühendisler Birliği ile işbirliği içinde yürütüleceğini ve uluslararası desteğin seviyesine bağlı olarak tamamlanmasının üç ila beş yıl sürebileceğini vurguladı. 

Gazze'deki yıkımın ölçeği göz önüne alındığında, projeyi yürütmek için Mısır'dan, Arap dünyasından ve ötesinden yüzlerce şirkete, mühendislik firmasına ve ittifaka ihtiyaç duyulacak.

Planın uygulanması yapılandırılmış bir yaklaşım izlemektedir. İlk öncelik, molozların kaldırılması ve molozların bir kısmının inşaat amacıyla geri dönüştürülmek üzere ayarlanmasıdır. Bunu, su ve kanalizasyon şebekeleri, elektrik, tuzdan arındırma tesisleri ve iletişim hatları dahil olmak üzere temel altyapının geliştirilmesi izleyecektir. Ancak bu temel unsurlar yerine getirildikten sonra kentsel planlama aşaması başlayacak ve evlerin, okulların, sağlık tesislerinin ve kültür merkezlerinin inşasına yol açacaktır.

ABD ve İsrail'in Gazze'yi yönetme konusunda Hamas'ın yerini alması için tercih ettiği Filistin Yönetimi de kendi yeniden yapılanma planını sundu. Başbakan Muhammed Mustafa, 18 Şubat'ta Ramallah'ta düzenlenen kabine toplantısında iki aşamalı bir yaklaşımın ana hatlarını çizdi. 

Üç yıl sürmesi beklenen ilk aşama, tahmini 20 milyar dolarlık bir maliyet taşıyor ve acil müdahalelere odaklanacak. Herhangi bir zaman çerçevesi belirlenmeyen ikinci aşama, büyük ölçekli yeniden yapılanmayı vurgulayacak ve BM değerlendirmelerine dayanarak en az 33 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor.

Perde arkası: Kahire'nin stratejik hesapları

Resmi duyuruların ötesinde, The Cradle'a konuşan kaynaklardan ek ayrıntılar ortaya çıktı. Bu kaynaklar, Mısır'ın yeniden yapılanma planının birden fazla paralel yol içerdiğini ve yalnızca ilk aşamanın üç ila beş yıl sürmesinin beklendiğini ortaya koyuyor. 

Bu zaman çizelgesi, Mısır Silahlı Kuvvetleri'nin Mühendislik Otoritesi içindeki planlama çabalarına rehberlik eden çeşitli kaynaklardan Kahire'ye sağlanan ayrıntılı haritalara dayanarak belirlendi. Planın uygulanabilir kalmasını sağlamak için uygulama için gereken zaman ve kaynakları tahmin etmek için uzmanlara danışılmıştır.

Mısır tarihsel olarak Gazze'yi her şeyden önce bir güvenlik meselesi olarak gördü. Emekli bir Mısırlı general, burayı Muhammed Ali döneminden beri "isyankar" bir bölge olarak tanımlıyor. Mısır 1950'ler ve 1967 yılları arasında Gazze'yi yönettiğinde de, Mısır ordusu ile yerel halk arasındaki ilişkiler sık sık gergindi. 

Bu dönemde bir zamanlar Gazze'yi yöneten idari birim, askeri istihbarat altında faaliyet gösteren Kahire'nin Nasr Şehri'nde hala varlığını sürdürüyor ve burada Gazze ve sakinleri hakkında geniş bir arşiv tutuyor. Çalışanları hükümetin maaş bordrosunda kalmaya devam ediyor, bu da Mısır'ın Oslo Anlaşmaları ve Filistin özerkliğinin kurulmasından sonra bile Gazze'nin kontrolünü geri alma olasılığını her zaman aklında tuttuğunun bir işareti.

Konut ve altyapı

Uygulama açısından plan, Gazze'nin sosyal yapısının bozulmamasını sağlayacak iyi organize edilmiş kümeler halinde prefabrike konut birimlerinin konuşlandırılmasına öncelik veriyor. Savaş, geleneksel olarak birbirine yakın yaşayan geniş aileleri ciddi şekilde bozdu ve yeni konut düzenlemeleri bu bağlantıları yeniden kurmayı amaçlıyor. 

Zamanla, bu geçici evler, İsrail'in Gazze'ye ne kadar girmesine izin verdiğine bağlı olarak daha kalıcı yapılarla değiştirilecek. Bu arada, hala acil durumda yaşayanlar için hasarlı çadırların daha kaliteli alternatiflerle değiştirilmesi için çaba gösterilecek.

Yeniden yapılanma ilerledikçe, barınabilecekleri alanlarda ek konut birimleri tanıtılacaktır. Mısırlı yetkililer, hem kuzey hem de güney Gazze'deki alanlar da dahil olmak üzere molozların temizlenmesi için belirli yerler belirlediler. 

Bu, İsrail'in yeniden inşa çabalarını güneyde yoğunlaştırma tercihiyle çelişiyor. Sonunda, temel yaşam standartlarını karşılamak için tasarlanmış kendi kendini idame ettiren kentsel bloklar oluşturan yeni konut binaları geliştirilecektir. Bununla birlikte, yeniden yapılanmanın hiçbir unsurunun herhangi bir askeri işleve sahip olmasına izin verilmeyeceği için tüm süreç İsrail'in onayına tabi olacak.

Projede, özellikle inşaatın nerede yapılacağı konusundaki tartışmalar devam ediyor. Kıyı bölgeleri, göreceli güvenlikleri ve uzun süreli yerleşim için uygulanabilirlikleri göz önüne alındığında bir seçenek olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, okullar, üniversiteler ve diğer zorunlu olmayan kurumlar için yeniden yapılanma çabalarının daha yavaş bir hızda ilerlemesi bekleniyor.

Son engel: Siyasi hayatta kalma

Mısır, tazminat, konut tasarımları ve yerinden edilmiş ailelerin yeniden yerleştirilmesiyle ilgili konuları ele almak için hem Filistin Yönetimi hem de Hamas ile aktif olarak ilişki kuruyor. Amaç, Gazze'nin sosyal ve kültürel dokusunu yansıtan yeni konut kümeleri oluşturmak ve aynı zamanda toprak sahiplerinin adil bir şekilde tazmin edilmesini sağlamak.

Şu anda, Refah sınır kapısı savaş zamanı kısıtlamaları altında çalışmaya devam ediyor ve Filistin Yönetimi'nin Şubat ayı başlarında sınırın kontrolünü devraldığı bildiriliyor. Gazze'ye giren mallar, inceleme için önce İsrail'in Kerem Şalom kontrol noktasından geçmek zorunda, burada birçok sevkiyat gecikmelerle veya doğrudan reddedilmeyle karşı karşıya kalıyor. 

Gazze'ye girmesine izin verilen yardım kamyonlarının sayısı, savaş öncesi beş yüz olan seviyeden hafif bir artışla günde altı yüz ile sınırlandırıldı. İsrail ayrıca, metal çubuklarla güçlendirilmiş dayanıklı çadırlar da dahil olmak üzere, potansiyel askeri uygulamalara sahip olduğu düşünülen bazı malzemelerin girişini de engelledi.

Mısır için bu proje sadece Gazze'yi yeniden inşa etmekle ilgili değil, nüfuzunu korumak, Basra Körfezi'nin finansmanını güvence altına almak ve savaş sonrası siyasi bir değişiklikte kenara itilmekten kaçınmak için stratejik bir hamle. Hamas için bu, siyasi dayanıklılığı için bir sınavdır. 

İsrail için bu, güvenliği sıkı tutarken Gazze'yi yeniden şekillendirmek için bir fırsattır. Trump için bu, kendi planlarına bir meydan okumadır. Planın başarısı, kırılgan bir ateşkesin sürdürülmesine ve sürdürülebilir uluslararası işbirliğinin sağlanmasına bağlıdır. 

İşgal güçlerinin Selahaddin koridorunda hala bulunması nedeniyle tansiyon yüksek olmaya devam ediyor. Kahire'de, Ramallah'ta ya da Washington'da yapılacak herhangi bir yanlış hesap, tüm inisiyatifi rayından çıkarabilir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA