Dokuz aydan fazla bir süredir ABD, Yemen'deki Husi hareketine karşı açık uçlu ve Kongre tarafından yetkilendirilmemiş bir askeri harekat yürütüyor. İsrail'in Gazze'deki savaşını temel gerekçe olarak gösteren Yemenli Husiler, Kasım 2023'te Kızıldeniz ve Bab el-Mendeb Boğazı'ndan geçen nakliye gemilerine saldırmaya başladı. Buna karşılık Washington, ABD Donanması yetkililerinin ABD'nin II. Dünya Savaşı'ndan bu yana karşılaştığı en yoğun deniz savaşı olarak tanımladığı bu tür saldırıları durdurma umuduyla bir misilleme harekatı başlattı.

Ancak sorun şu ki harekat işlevsiz.

Washington'un Husilere yaklaşımı, stratejik yanlış uygulamanın somut bir örneğidir. İşe yaramayacak, çok pahalıya mal olacak, yabancı gemileri korumak için bölgede konuşlanmış Amerikan askerlerinin hayatlarını tehlikeye atıyor ve Yemen'in yanı sıra daha geniş bir bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma riski taşıyor. Dahası, Husiler kendilerine özgü teşviklerini sürdürseler de, Washington'un İsrail'in Gazze'deki savaşını Husilerin saldırılarının asıl katalizörü olarak kabul etmeyi reddetmesi, Kızıldeniz'deki bu saldırıları durdurma umutlarını engelliyor. Washington, Husilere karşı askeri faaliyetlerine derhal son vermeli, Avrupa ve Asya devletlerine kendi nakliye gemilerini korumada daha proaktif bir rol almaları için baskı yapmalı ve Ortadoğu genelinde artan gerilimleri azaltma umuduyla İsrail'in Gazze'deki savaşını sübvanse etmeyi bırakmalıdır.

Washington'un mevcut Husi stratejisiyle ilgili üç temel sorun var.

Birincisi, Amerikan vergi mükelleflerine aşırı maliyetler yüklerken somut ve ulaşılabilir siyasi hedeflerden yoksundur. Husiler, 2023 yılının Kasım ayından bu yana Kızıldeniz'de ticari ve askeri gemileri hedef alan yaklaşık 200 insansız hava aracı ve füze saldırısı gerçekleştirmiş, iki gemiyi batırmış ve en az üç denizciyi öldürmüştür. Buna karşılık ABD, Aralık 2023'te Refah Muhafızı Operasyonu'na ve Ocak 2024'te Poseidon Okçu Operasyonu'na yol açan Orta Doğu oyun kitabını devreye soktu.

ABD'li yetkililere göre, bu çabalar "caydırıcılığı yeniden tesis etme" anlamına geliyor. Amerika Birleşik Devletleri şimdiden 150'den fazla Husi insansız hava aracını ve füzesini düşürdü. Husilerin her biri yaklaşık 2 bin dolara mal olan füzeleri ve insansız hava araçlarıyla karşılaştırıldığında, ABD Donanması'nın bu mermileri vurmak için kullandığı füzeler Amerikan vergi mükelleflerine milyonlarca dolara mal oluyor. Washington şimdiye kadar Husileri vurmak ve gelen füzeleri ve insansız hava araçlarını engellemek için mühimmata 1 milyar doların üzerinde para harcadı.

Ancak bu çabalar Husileri caydıramadı ve caydıracak gibi de değil. Basitçe söylemek gerekirse, bu saldırıları gerçekleştirmenin faydalarını, yani Filistin davasını savunuyor olmanın siyasi faydasını, ABD'nin dayattığı maliyetlerden çok daha önde tutuyorlar. Aslında, Husiler tarafından gerçekleştirilen saldırıların çoğu, ABD ve ortaklarının misilleme harekatlarına başlamasından sonra gerçekleşti ve ABD'nin çabalarının daha fazla şiddeti caydırmakta başarısız olduğunu açıkça gösterdi.

ABD'nin Husilerin yeteneklerini, artık Kızıldeniz'den geçen gemilere saldıramayacakları noktaya kadar önemli ölçüde düşürmesi de pek olası değil. ABD tarafından desteklenen Suudi liderliğindeki güçlere karşı yaklaşık 10 yıl savaştıktan sonra, "durmadan vur" savaş yönteminde usta olduklarını kanıtladılar ve silahları ucuz, son derece hareketli ve Yemen'e dağılmış durumda.

İronik olan, ABD'li yetkililerin bu askeri harekat ile görünürdeki siyasi hedefleri arasındaki kopukluğun farkında olmalarıdır.

Refah Muhafızı Operasyonu'ndan sorumlu ABD Deniz Kuvvetleri komutanı Tuğamiral George Wikoff, Şubat ayında grubun "caydırılamadığını" belirtti. Ağustos ayında Wikoff, bu çatışmaya bir çözümün; "bir silah sisteminin gelmeyeceğini" açıkladı. Ancak Başkan Biden, ABD'nin Husilere yönelik hava saldırıları sorulduğunda bu kopukluğu en iyi şekilde özetledi: "Husileri durduruyorlar mı? Hayır. Devam edecekler mi? Evet."

Husilerin saldırıları küresel deniz taşımacılığını ve Kızıldeniz'de seyrüsefer özgürlüğünü kesintiye uğratmış olsa da, Amerika'nın kısasa kısas askeri angajmanı bu sorunu çözmedi. Husilerin saldırıları sonucunda Kızıldeniz'deki ticari gemi trafiği önemli ölçüde azaldı. Çoğunluğu Avrupa'ya bağlı olan bu gemileri yeniden yönlendirmek için önemli bir çaba sarf edildi ve bu da nakliye maliyetlerinin artmasına ve Avrupalı gemiler ve tüketiciler için bazı gecikmelere yol açtı.

Ancak bu, küresel ekonomi için ölüm çanlarını çalmıyor. En büyük etki, daha yüksek yakıt maliyetleri ve artan sigorta primleri nedeniyle bazı şirketlerin kar marjları üzerinde olmuştur. Ancak Amerika'nın askeri harekatı tartışmalı bir şekilde durumu daha da kötüleştiriyor, çatışmayı körüklüyor ve daha fazla geminin Husilerin ateşi altına girmesine neden oluyor.

Dahası, bu deniz yollarının korunması, Pentagon'un da kabul ettiği gibi, "uluslararası bir çözüm gerektiren uluslararası bir sorun"dur, yalnızca Amerikan vergi mükellefinin sorumluluğu değildir. Washington'un bunu kabul etmesi akıllıca olacaktır ve bunun yerine Avrupa ve Asya devletlerine, bu sulardan geçen daha fazla gemiye sahip oldukları göz önüne alındığında, Kızıldeniz deniz taşımacılığını savunmada daha proaktif bir rol almaları için baskı yapmalıdır.

İkincisi, ABD ile Husiler arasında devam eden karşılıklı saldırılar, zaten savaşın parçalamış olduğu Yemen'i daha da istikrarsızlaştırma riski taşıyor.

Yemen'de ABD'nin de desteklediği acımasız Suudi-BAE kampanyası, ülkeyi hızla yuttu, 377 binden fazla insanı öldürdü ve dünyanın en kötü insani krizlerinden birine yol açtı. Dokuz yıllık yıkıcı savaşın ardından, Yemen'deki çatışma, öncelikle Suudi Arabistan ve BAE'nin Husileri yenememesi ve Yemen'deki Husi karşıtı güçler arasındaki çatlaklar nedeniyle büyük ölçüde durma noktasına geldi.

Nisan 2022'de BM, taraflar arasında iki aylık bir ateşkese arabuluculuk yaptı ve resmi olarak sona ermiş olmasına rağmen, ateşkes büyük ölçüde devam etti ve her iki taraf da savaşın yeniden canlanmasını önlemenin faydalarını gördü: Suudi Arabistan kaybettiği bir savaştan hızlı bir şekilde çıkmak isterken, Husiler ülkenin önde gelen siyasi ve askeri gücü olarak Yemen'deki konumlarını pekiştirmek istiyor.

Ancak Husiler, Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırılarını İsrail ve ABD'ye meydan okumak için kullandı ve Gazze'deki savaşa yönelik uluslararası tepkilerin arttığı bir ortamda İsrail ve ABD'ye meydan okudu. Bu, Husilerin Yemen devletinin yüzü olarak imajlarını daha da pekiştirmesine izin verirken, aynı zamanda eleştirileri kendi otokratik yönetimlerinden uzaklaştırdı.

Bu feci çatışmayı sona erdirmek için BM liderliğindeki tartışmalar, ABD ile Husiler arasında devam eden çatışmalar nedeniyle şu anda durma noktasında. ABD'nin örgüte karşı devam eden askeri harekatı, Suudi Arabistan ile Husiler arasındaki kırılgan, zımni ateşkesi tehlikeye atma riski taşırken, aynı zamanda Yemen'in ekonomik ve insani krizini daha da derinleştirme tehdidinde bulunuyor.

Son olarak, ABD ile Husiler arasındaki çatışma, artan bölgesel gerilimleri şiddetlendirme ve Orta Doğu'yu bölge çapında bir savaşa itme riski taşıyor. İsrail'in Gazze'deki savaşının başlamasından bu yana geçen yaklaşık 11 ay içinde, Ortadoğu, bölge geneline yayılan askeri tırmanışta bir artışa tanık oldu. Husiler ile ABD arasındaki mevcut düşmanlıklar bu bağlamdan kaynaklanmaktadır.

Bölgenin geri kalanında olduğu gibi Husilerle çatışma da kötüleşmeye devam ediyor. Temmuz ayında Husiler, Yemen'den Tel Aviv'deki ABD Büyükelçiliği yakınlarındaki bir apartmanı vuran, en az bir kişiyi öldüren ve birkaç kişiyi yaralayan bir insansız hava aracını başarıyla ateşledi. Buna karşılık, İsrail F-15 ve F-35'lerinden oluşan bir filo, Yemen'in Husi kontrolündeki Hudeyde limanını vurdu, altı liman işçisini öldürdü ve onlarca kişiyi yaraladı.

Gazze'deki savaşın sona ermesinin ufukta görünmediği ve bölgesel savaş korkularının arttığı Yemen, bu tür bir çatışmada önemli bir parlama noktası olma potansiyeline sahip. ABD'nin amacı Husileri, saldırılarını durdurmaya ikna etmek ve yeni bir bölgesel savaşın içine çekilmekten kaçınmaksa, askeri gücün bu hedeflere ulaşması pek de olası değildir.

Yemen'de ABD'nin bu düzeydeki askeri müdahalesini ya da ABD vergi mükelleflerinin milyarlarca dolarlık parasının çarçur edilmesini haklı çıkaracak hayati bir ulusal çıkar söz konusu değil. Bunun yerine, Washington'un Husilerle amaçsız çatışmasına son vermesi ve İsrail'in Gazze'deki savaşını ısrarla benimsemesinin, ABD çıkarlarına zarar verecek şekilde daha geniş bölgeyi istikrarsızlaştırdığını kabul etmesi en iyi seçenektir. Gazze'de ateşkes, Husilerin saldırılarını ve Orta Doğu'da artan gerilimi sona erdirmek veya en azından önemli ölçüde bastırmak için en iyi seçenektir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA