7 Ağustos'ta, Suriyeli Arap aşiretlerinden oluşan bir koalisyon, Suriye'nin Deyrizor vilayetinin doğu kırsalındaki ABD destekli Kürt güçlerinden birkaç önemli kasabayı geri aldı. Şeyh İbrahim el-Hafl liderliğindeki bu aşiret mensupları, geçen yıl ABD destekli milislere karşı Arap aşiret isyanının başlamasından bu yana Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) bölgelerine yönelik en büyük saldırıyı başlattı. 

Yenilenen saldırı, ABD'nin bölgedeki varlığına karşı halk direnişini de yeniden alevlendirdi ve kökenleri, SDG liderliğinin Deyrizor Askeri Konseyi'ne karşı gerçekleştirdiği ve Ebu Havla olarak da bilinen Arap lider Ahmed el-Habil'in tutuklanmasına ve görevden alınmasına yol açan darbeye kadar uzanıyor.

Direniş kıvılcımı 

Ağustos 2023'te SDG'nin Deyrizor Askeri Konseyi liderini tutuklaması, el-Bağuz'dan es-Şuheyl'e kadar SDG'nin kontrolü altındaki birçok köyde bir aşiret ayaklanmasını tetikledi. Bu ayaklanma, Şeyh Hafl'ın geçen Eylül ayında yaptığı sesli açıklamada "Deyrizor kırsalındaki Aşiretler ve Aşiretler Ordusu" için bir askeri komutanlık kurulduğunu duyurmasıyla hızla daha örgütlü bir direnişe dönüştü.

O zamandan beri Hafl, Suriye hükümeti ve İran'ın onu desteklediğine dair suçlamalarla SDG için sürekli bir tehdit haline geldi. Bu, gerçekten toprakları özgürleştirmeye ve kaynakları geri kazanmaya odaklanan Arap aşiret hareketini itibarsızlaştırmaya yönelik açık bir girişimdir. 

Suriye Demokratik Güçleri, Suriye Genel İstihbarat Müdürlüğü Başkanı Hüssam Luka'nın "emriyle" gerçekleştirildiğini iddia ettiği saldırının "başarısızlığını" erken ilan etti. SDG, Facebook'ta yayınlanan bir açıklamada şunları söyledi:

“Ez-Ziban, el-Latva ve Ebu Hamam köylerine saldıran Suriye rejimi destekli paralı askerlerin kalıntılarına karşı süpürme harekatımız devam ediyor.”

ABD işgal güçleri, SDG tarafından uzun süredir zulüm gören Arap topluluklarının büyük ölçüde yaşadığı bir bölge olan el-Omer ve Koniko petrol sahalarında önemli üsler kurdu. ABD bu aşiretleri kontrol etmeyi ve sadık bir örgüt haline getirmeyi başaramayınca, onları Suriye ve İran'ın çıkarlarıyla uyumlu bir tehdit olarak nitelendirmeye çalıştı. 

Bu anlatı, Suriye petrolünün ve buğdayının çalınması da dahil olmak üzere, gündemlerine ve uygulamalarına meydan okuyan her türlü direniş hareketini bastırmaya çalışan ABD projesinin ve SDG'deki müttefiklerinin yaklaşımıyla tutarlıdır.

'İran destekli' aşiret direnişi 

Şeyh Hafl, aşiretleri, özellikle de Suriye sınırlarının ötesindekileri direnişe destek vermeye çağırdı ve bu da SDG'ye yönelik saldırıların artmasına ve sürekli hale gelmesine yol açtı. Kökleri esas olarak Ziban'a dayanan aşiret direnişi, Fırat'ın doğusundaki kasaba ve şehirlere yayıldı ve onları sürekli bir çatışma alanına dönüştürdü. 

Bu direniş, ABD çıkarları için ciddi bir tehdit oluşturuyordu; sözde "Doğal Kararlılık Harekatı",   Ekim-Aralık 2023'te ABD Kongresi'ne sunduğu üç aylık güncellemede, kabile savaşçılarının "tam teşekküllü bir direniş hareketine" dönüştüğünü bildirdi .

Raporda, bu savaşçıların "Fırat Nehri'nin batı yakasındaki Suriye rejimi ve İranlı müttefiklerinden açık destek aldığı, direnişçilerin nehrin karşı yakasında SDG kontrolündeki doğu yakasındaki köylere ikmal yaptığı, yeniden silahlandırdığı ve saldırılar düzenlediği" belirtiliyor.

Bu tehdidin farkında olan ABD uçakları, kısa süre önce Arap aşiret güçlerinin üslerine doğru ilerlemelerini veya SDG'yi "Arap topraklarından" çıkarma hedeflerine ulaşmalarını önlemek için onları hedef alan birkaç saldırı düzenledi.

Suriye Demokratik Güçleri Haseke'yi kuşatırken zemin kazanıyor

Bir yıl süren sınırlı çatışmalar ve küçük operasyonlardan sonra Hafl, "Kandil" çeteleri olarak adlandırdığı çetelerle yüzleşme çağrısını yeniden yayınladı. Bu açıklama, Arap aşiret güçlerinin Deyrizor şehir ve kasabalarındaki SDG mevzilerine şiddetli bir saldırı başlatmasıyla aynı zamana denk geldi. 

Bu saldırı sırasında aşiret güçleri, Ziban, el-Buseyra, İbriha, el-Harici, et-Tayyani, Ebu Hamam, Garanic, el-Kişkiya ve tüm nehir yatağı dahil olmak üzere bölgelere girmeyi ve bu bölgelerdeki kontrolü genişletmeyi başardı. Buna karşılık SDG, Şam'a baskı yapmak için sıklıkla kullandığı bir taktikle, Suriye hükümetinin kontrolündeki bölgelerde Haseke ve Kamışlı sakinlerini kuşatma altına alarak, un, gıda ve su tedarikini keserek karşılık verdi.

İçeridekiler, SDG'nin Haseke'yi bilinmeyene doğru sürüklediğine inanıyor; çünkü bir kuşatma politikasının uygulanması şehir içinde yerel çatışmaları tetikleyebilir. Ancak bu, aşiret "direnişi"ni ABD işgaline ve onun Kürt milislerine baskı yapmayı amaçlayan projesini sürdürmekten alıkoymayacaktır. 

Özellikle, Suriye merkezli bir Rus heyeti Cuma öğleden sonra Kamışlı havaalanına geldi ve krize arabuluculuk yapmak için birkaç toplantı yaptı. Suriye'nin el-Vatan gazetesine göre, SDG liderlerinin arabuluculuğu reddetmesi ve Haseke halkına yönelik kuşatmayı sürdürme konusunda ısrar etmesinin ardından bu görüşmeler olumlu sonuç vermedi.

Jeopolitik hedeflere hizmet etmek 

ABD'nin Cezire bölgesini işgal etmesi ve 20'den fazla Amerikan üssü kurması, uluslararası koalisyonun iddia ettiği gibi, öncelikli olarak terörizmle mücadele etmek için değildi; daha ziyade "IŞİD"in, Orta Asya üzerinden, Doğu Akdeniz'den Çin'e ve Fars Körfezi'ndeki İran'a uzanan stratejik kara bağlantılarının ABD tarafından engellenmesinin güçlendirilmesi için bir bahane olarak hizmet etmesiydi. ABD ayrıca Suriye ve Irak alanları arasında yakın bağların gelişmesini engellemeye çalışıyor. 

 Siyasi meseleler yazarı ve araştırmacı Dr. Ahmed ed-Dürzi, The Cradle'a verdiği demeçte ABD'nin bölge halkına karşı SDG'ye neden sınırsız destek vermeye devam ettiğini açıklıyor: 

“Amerikan işgali, gücü yettiği sürece devam edecektir ve Arap aşiretlerini bu perspektiften ele almaktadır.”

Dürzi, bugün Suriye'nin doğu bölgesinde yaşanan olayların, Filistin direnişinin Aksa Tufanı Operasyonu'nun yankılarının ve çatışmaların Batı Asya'ya yayılmasının bir sonucu olduğuna inanıyor.

Bazıları son gelişmeleri Arap aşiretleri arasında ya da Arap aşiretleri ile Kürtler arasında yerel bir çatışma olarak görse de, aşiretlerin Direniş Ekseni ile ortak bir amaç ve ortak hedef bulması nedeniyle gerçeğin aksini gösterdiğini vurguluyor.

Aşiret güçlerinin geri çekilmesi ve SDG'nin Haseke ve Kamışlı'daki kuşatmayı kaldırmasıyla durum geçici olarak istikrara kavuşsa bile, Dürzi, işgal altındaki Filistin ve Gazze'deki olaylarla potansiyel olarak bağlantılı olarak altta yatan uluslararası çatışmanın muhtemelen yeniden ortaya çıkacağına inanıyor.

Yazar ve siyasi analist Halid el-Miftah, ABD'nin Cezire bölgesindeki varoluşsal çıkmazından bahsetmek için erken olsa da, kayıplarının şu anda sınırlı kaldığı göz önüne alındığında, ABD'nin artan bir halk reddi ve direnişiyle karşı karşıya olduğunu savunuyor. 

Bölge, Washington'un ayrılıkçı bir Kürt varlığı kurma ve Suriye'nin kaynaklarını sömürme hedeflerinin giderek daha fazla farkına varıyor. El Miftah, The Cradle'a verdiği demeçte, ABD'nin Türkiye-Suriye yakınlaşmasının etkilerini hissetmeye başladığını ve bunun Rus himayesinde başarılması halinde SDG'nin ayrılıkçı hırslarının sonunu getirebileceğini söylüyor. Sonuç olarak ABD, bu sonucun önüne geçmek için engeller çıkarmaya başlamıştır.

Bölgedeki direnişin bir parçası 

Suriye'nin büyük bölümünde büyük çaplı askeri çatışmanın yıllar önce sona ermesine rağmen, doğu bölgesi gerginlik ve devam eden çekişmelerle iç içe olmaya devam ediyor. SDG ile kuzeydeki Türkiye yanlısı gruplar arasındaki silahlı çatışmalar devam ederken, Fırat'ın doğusunda Arap aşiret güçleriyle olan savaş, geçmişteki çatışmalardan farklı hesaplamalarla yeni bir döneme giriyor. 

Kabileler şimdi operasyonlarını genişletmeye kararlılar ve hazırlıklarını artırdılar. ABD üsleri, hem Suriye hem de Irak tarafındaki direniş güçleri için kalıcı hedefler haline geldi ve insansız hava araçları ve roketler sık sık el-Omar ve Koniko petrol sahalarındaki işgal üslerini vuruyor. Bu arada aşiretler, ABD üsleri çevresinde SDG için ilk savunma hattı olarak hizmet veren köyler üzerindeki kontrollerini genişletti.

Bu arada, SDG'nin Temmuz ayında yüzlerce IŞİD savaşçısını hapishanelerden serbest bırakmasıyla birlikte, IŞİD, uluslararası koalisyonun grubun varlığını ortadan kaldırdığına dair önceki iddialarına rağmen bölgedeki terör saldırılarına devam ediyor. IŞİD hücreleri, Suriye ordusunun mevzilerine ve Direniş Hattı'ndaki müttefiklerine periyodik olarak saldırılar düzenliyor.

Cezire bölgesi, esasen, ABD'nin, Suriye toprak birliği üzerindeki etkisini ve halk arasında ektiği çekişmeyi göz ardı ederek, Suriye topraklarını zorla işgal etmesinin sonuçlarını aldığı bir savaş alanı haline geldi. 

Doğu bölgesi, yerel ve uluslararası aktörlerin dahil olduğu bir tırmanma döngüsünün içinde sıkışıp kalırken, Suriye halkı hem devam eden şiddetten hem de kaynaklarının çalınmasından muzdarip durumda.

Kudüs Haber Ajansı - KHA