Bu günlerde, mevcut dünya koşullarında gıda güvenliğinin özel önemi nedeniyle, Ukrayna'dan (Karadeniz üzerinden) tahıl transferi için tahıl anlaşmasının yeniden canlandırılması konusu, Ukrayna savaşının ortasındaki ana güncel endişelerden biri haline gelmiştir.

Tahıl anlaşmasının askıya alınmasının ve Kiev ile Moskova arasındaki dolaylı anlaşmanın yenilenmemesinin dünyanın gıda güvenliğini tehdit ettiğini söylerken, NATO ve AB üyesi ülkeler, Rusya'nın söz konusu hayati anlaşmanın yeniden canlandırılmasına karşı çıkmasının nedenlerini kasıtlı olarak dile getirmiyor ve bu anlaşmanın başarısızlığından Rusya'yı sorumlu tutuyor.

İşin aslı şu; ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın Ukrayna savaşına yönelik müdahalelerinin yoğunlaşması ve savaşın Rus topraklarına yayılmasına yönelik ilan edilmemiş destekleri, Karadeniz'den tahıl transferine yönelik tahıl anlaşmasının sona erdirilmesinde önemli bir rol oynadı.

Bazı analistlere göre; Ukrayna tahılının ihracatı için başka hiçbir olası çözüm, tahılın Karadeniz'den transferine ilişkin tahıl anlaşması dışında, çok etkili olmayacaktır.

Diğer yandan; Karadeniz Koridoru'nun yeniden canlandırılması konusunda Türk ve Ukraynalı yetkililer arasında son zamanlarda istişareler yapılmış olsa da, Ankara, Rusya'ya karşı çatışmanın tırmanması nedeniyle bu koşullarda artık etkili bir arabulucu olarak hareket edemiyor.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukraynalı mevkidaşı Dmytro Kuleba ile Kiev'de düzenlediği ortak basın toplantısında, "Tahıl anlaşmasının yeniden başlatılması Ankara'nın önceliklerinden biridir ve Moskova etkili bir denklemin parçası olmalıdır" dedi.

Türkiye Dışişleri Bakanı, tahıl anlaşmasının canlandırılması için devam eden çabaların başarısı için umut ifade ederken, diğer alternatiflerin çok etkili olmayacağını belirtiyor.

Ukrayna tahılının kara ve deniz dışı koridorlardan taşınması için alternatif kanallar düşünmek mümkün olsa da, bu tür rotalar kesinlikle uygun maliyetli olmayacaktır.

Türkiye ve BM'nin arabuluculuğuyla geçen yıl Kiev ile Moskova arasında imzalanan Karadeniz Tahıl Girişimi, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenli bir şekilde ihraç edilmesine izin verdi, ancak tahıl sevkiyatlarının hedeflenen ülkelere ulaşamaması ve tahılın savaşa katılan Avrupalı taraflarca depolanması da dahil olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı,  Moskova, söz konusu anlaşmayla ilgili verdiği sözleri tutmama kararı aldı.

Geçtiğimiz haftalarda Ankara, Moskova'yı tahıl anlaşmasını yeniden uygulamaya ikna etmeye çalışıyor, ancak Rus makamları aşağıdaki şu koşulları da dahil etti; tahılların dağılımını dengelemek ve onları (zengin Avrupa ülkeleri yerine) daha savunmasız ülkelere aktarmak.

Karadeniz'den tahıl transfer sürecinin nihai sonucunun belirlenmesi için Ukrayna'daki savaşa dahil olan üstmetinsel faktörleri göz ardı etmek kesinlikle mümkün değildir; ancak kuşkusuz Türkiye'nin arabuluculuğuna ve Rusya'nın bu arabuluculuğu yeniden kabul etmesine güvenmek yerine, Karadeniz Tahıl Girişimi'nin gerçek anlamda canlanması, Ukrayna savaşı ile ilgili bazı anlaşmazlıkların çözümüne yol açacaktır ve bunun ötesinde, ilgili iki taraf arasında barış görüşmelerinin başlaması için gerekli düzenlemeye yol açacaktır.

Aksi takdirde, Karadeniz'den tahıl transferine ilişkin herhangi bir geçici çözüm ve anlaşma, savunmasız ülkelerin ihtiyaç duyulan tahıla erişimi açısından uzun vadede küresel gıda güvenliğini garanti edemez.

Rus ve Ukraynalı kaynaklardan tarafların barış arzusunun yoğunlaştığına dair gayri resmi fısıltılar ve raporlar duyulsa da, savaş alanındaki mevcut koşullar bu gayri resmi önerileri doğrulamamaktadır.

Kesin olan şudur ki; Ukraynalılar ve Batılı ülkeler tarafından yapılan iddia ve açıklamaların aksine, Moskova, Karadeniz'e tahıl transferi için Karadeniz Tahıl Girişimi'ni kırmaktan sorumlu değildir. Her şeyden öte, Amerika'nın, İngiltere'nin, Almanya'nın ve elbette Ukrayna hükümetinin yıkıcı rolü, tahıl anlaşmasının başarısızlığı konusunda her şeyden daha somut ve akla yatkındır.

Kudüs Haber Ajansı - KHA