Her zaman ünlü John Lennon'un "Savaş biter, eğer istersen" nakaratını düşünmüşümdür; çünkü bu, çoğunlukla bizi sonsuza dek savaşlara yol açabilecek öğrenilmiş çaresizlik üzerine düşündürmeyi amaçlayan bir düşünce deneyidir. Ancak Yemen'deki savaş söz konusu olduğunda, istersek savaş gerçekten biter.

Doğrudan veya dolaylı olarak dahil olan diğer devletler - Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Husiler, Çin, Umman, Katar, Ürdün vb. — savaşı arkalarına almak istiyor gibi görünüyor. Bir yıldan fazla bir süredir ateşkes devam ediyor ve barış görüşmeleri, esir değişimi ve diplomasinin diğer olumlu ifadeleri de dahil olmak üzere gerçek bir ivmeyle ilerliyor. Yine de ABD, savaşın bitmesini pek istemiyor gibi görünüyor; vekillerimiz savaş alanında püskürtüldü ve sonuç olarak zayıf bir müzakere pozisyonundalar.

Satır aralarını okuyan ABD, barış görüşmelerini yavaşlatmaya ve ortadan kaldırmaya çalışıyor gibi görünüyor. Düşmanlıkların yeniden başlamasını tetiklemek, stratejik olarak konumlandırılmış Yemen kıyı şeridinin kontrolü söz konusu olduğunda ABD vekillerine daha iyi şartlar kazandırabilecek Suudi liderliğindeki bir başka bombalama kampanyasını daha başlatacaktır. (Kızıldeniz ve Aden Körfezi, Hint Okyanusu'nu Yemen'in güneybatı köşesindeki Akdeniz'e, petrol akışı ve uluslararası trafik akışı için jeopolitik açıdan o kadar önemli bir alan ki, ABD'nin Cibuti'deki en büyük üslerinden birine sahip olduğu bir alan.)

ABD'nin Yemen özel temsilcisi Tim Lenderking, müzakereler hakkında özellikle kötümser yorumlar yapıyor. "Yemen'deki yaklaşık sekiz yıllık çatışmaya kalıcı bir çözümün bir gecede gerçekleşmesini beklemiyorum ve beklememeliyiz" dedi. "Siyasi bir süreç zaman alacak ve muhtemelen çok sayıda aksilikle karşı karşıya kalacak, ancak önümüzde barış için gerçek bir fırsat olduğu konusunda iyimser olmaya devam ediyorum." Bu söylem kulağa hoş geliyor, ama diplomasiyi zayıflatıyor; bu söylemdeki en önemli açıklama "sayısız aksilik" öngörüsü ve "kalıcı bir çözüm" beklemememiz "gerektiğine" dair güven.

"Henüz bitiş çizgisine yaklaştığımızı sanmıyorum," diye devam etti Lenderking. "Bence önümüzde büyük zorluklar var. Bence taraflar arasında hala önemli miktarda güvensizlik var ve Yemen toplumunun kendi içinde önemli bir bölünme var."

Aslında Lenderking, Yemen toplumuna "kayda değer bir bölünme" dileğinde bulunmaya çalışıyor. Bu önemli bölünmenin çoğu, Husilerin savaşı kazanmasıyla çözüldü. Ancak bunun kabul edilmesi, Riyad'daki lüks otel odalarından büyük ölçüde faaliyet gösteren ABD ve Suudi destekli vekillere yeni Yemen hükümetinde gerçek bir konum kazandırmayacak. Bu yüzden ABD "kapsayıcı bir hükümet" (ABD'nin Afganistan'da kullandığı ifadenin aynısı; ülkenin döviz rezervlerini serbest bırakmamız için Taliban'ın oradaki vekillerimizi güçlendirmesi gerektiğini talep ediyor) için baskı yapmaya devam ediyor.

Nisan ayı ortalarında, Suudi-İran-Husi barış anlaşmasına ilişkin haberler ortaya çıktığında, ABD'li diplomatlar frene basmak için Suudi Arabistan'a koştular. Axios, o dönemde bölgenin üst düzey elçilerinden Brett McGurk ve Lenderking'in, "ABD'nin Suudi Arabistan'ın Yemen'den veya başka yerlerden gelen tehditlere karşı savunmasına verdiği desteğin altını çizdiğini ve diplomasi, caydırıcılık ve yeni yatırım ve altyapının bir kombinasyonu yoluyla daha geniş bölgesel entegrasyon ve istikrar oluşturma ihtiyacını vurguladığını" bildirdi. Bu kılıç sallayışı ve yeni güvenlik garantilerinden bahsetmesi, tam da yüzlerce mahkûmun değiş tokuş edildiği ve dünyanın barışa doğru atılan adımları kutladığı sırada geldi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vedant Patel, ABD'nin müzakereleri Birleşmiş Milletler'e geçirme ve barışa varılmadan önce anlaşmanın "kapsamlı" ve kapsayıcı olduğundan emin olma konusundaki ısrarını çok fazla okuduğumu söyledi. Patel, "Bu barış görüşmelerine düşman olduğumuz yönündeki önermenizi reddediyorum" dedi. "Aslında, Tim sadece BM arabuluculuğundaki ateşkesi güçlendirmeye değil, aynı zamanda tarafların yeni, daha kapsamlı bir anlaşma sağlamalarına yardımcı olmaya nasıl odaklandığımızı da yineledi."

Ancak ABD, zamanın Husilerin tarafında olmadığını biliyor. Suudi Arabistan hala Yemen'e abluka uyguluyor ve gıda, tıbbi malzeme ve enerjinin ülkeye girmesini engelliyor. Yemen'in başkenti San’a'da, yaklaşık 9 dolar değerinde bir yardım kısa süre önce yüzlerce kişilik bir kalabalığı yerel bir okula çekti. Husi güvenlik güçleri, kalabalığı kontrol etmede başarısız bir çabayla havaya silah ateşledi; bir merminin bir elektrik kutusuna isabet ettiği, bir patlamaya ve en az 78 kişinin ölümüne neden olan panik ve izdihama yol açtığı bildirildi.

Husiler, siyaseten ve gerçek anlamda hayatta kalmaları için ablukanın kaldırılmasına ihtiyaç duyuyor. Görüşmeler çok uzun sürerse, Husilerin sınır ötesi saldırılara devam etmesi muhtemel. Her iki taraftaki herkes bunu biliyor, bu yüzden Suudiler nihai bir anlaşmaya varmak için istekli görünürken, ABD yeni koşullar yaratmaya devam ediyor.

Savaşın sona ermesi için lobi yapan Ulusal Yasama Dostları Komitesi'nin Ortadoğu politikasından sorumlu yasama direktörü Hasan et-Tayyab, ABD'nin söyleminin kendisini tedirgin ettiğini söyledi. "Yönetimin tüm bu koşulları ABD'nin tam bir askeri çıkışına ve Suudi-Husi anlaşmasına eklemesinden çok endişeliyim. Ablukayı kaldırmanın ön koşulu olarak mükemmel bir kapsayıcı barışa sahip olmamız gerektiği fikrini kullanacaklarından endişeliyim" dedi ve kapsayıcı bir barışı tamamen desteklediğini ekledi - ancak ABD'nin barışın nasıl görünmesi gerektiğine dair şartları dikte etme işi yok. "Yemenlilerin kendi geleceklerini çizmelerine izin verilmeli. Biden yönetimi, Suudi-Husi çatışmasını nihayet sona erdirmek yerine diplomatik ilerlemeyi yavaşlatmayı tercih ediyor gibi görünüyor."

Just Foreign Policy'nin icra direktörü Erik Sperling daha da açık sözlüydü. Sperling, "Biden yönetiminin Yemen konusunda Muhammed bin Selman'ın acımasız rejiminden daha şahin olduğunu düşünmek gerçeküstü, ancak mevcut gerçeklik bu" dedi. "Lenderking, öncelikli hedefinin savaşı sona erdirmek değil, bölgedeki ABD ve İsrail'in İran karşıtı haçlı seferini ilerletmek olduğunu açıkça ortaya koydu. Suudilerin Yemen'e karşı acımasız savaşlarını ve ablukalarını, Suudi güvenliğini tehlikeye atmak anlamına gelse bile, Yemen'in fiili yetkililerini meşrulaştıran bir anlaşmaya devam ettirmeyi tercih ederdi. Yemenlilerin kanı, Suudi-Husi anlaşmasını bozma hedefinde başarılı olursa ve savaş tırmanırsa bir kez daha ABD'nin elinde olacak."

Dışişleri Bakanlığı daha uzun görüşmelerin daha kalıcı bir barış sağlayacağına içtenlikle inansa bile, abluka yürürlükte kalırken görüşmeler ne kadar uzun süre ertelenirse, düşmanlıkların yeniden başlaması o kadar muhtemel hale gelir. Ve ayrıca Husilerin Suudi Arabistan sınırının ötesinde saldırılar başlatması, Suudi Arabistan'ın yıkıcı bir bombardımanla karşılık vermesi ve ardından ABD vekillerinin enkazın ortasında yeniden başladıklarında barış görüşmelerinde Yemen'in daha büyük bir bölümünü ele geçirmesi de ihtimal dahilinde olur.

ABD, savaşı yeniden başlatma riskini azaltmak istiyorsa, Suudi Arabistan'ı ablukayı koşulsuz olarak kaldırmaya çağırabilir veya yeni bir Suudi bombardıman turunu desteklemeyeceğini açıklayabilir. ABD her ikisini de yapmaya direndi.

Perşembe günü, üç düzineden fazla Temsilciler Meclisi Demokratı'ndan oluşan bir grup, Dışişleri Bakanlığı'na, ABD'yi bu taahhütlerin her ikisini de yerine getirmeye çağıran bir mektup gönderdi ve ABD'li diplomatları, savaşı sona erdirmek için diplomatik görüşmeler devam ederken ve diplomatik bir çözüme ulaşamamaları durumunda, ABD'nin çatışmanın herhangi bir hizip tarafına herhangi bir biçimde daha fazla destek vermeyeceğini ve "Suudilerin Yemen limanlarına uyguladığı ablukanın – masum Yemenlilere karşı toplu cezalandırmanın bir biçimi – küresel uluslararası insani yardım liderlerinin uzun zamandır aradığı gibi, koşulsuz olarak kaldırılması gerektiğini" açıkça ifade etmeye çağırdı.

Eğer ABD mektubun önerdiği şeyi yaparsa, savaş biter. Eğer istersek…

Kudüs Haber Ajansı - KHA