15 Şubat'ta Gazze'den gelen ve 369 Filistinli tutukluyla takas edilen üç İsrailli tutuklunun teslimi "sorunsuz" yapıldı. ABD Başkanı Donald Trump'ın, kalan tüm İsrailli tutukluların hafta sonuna kadar serbest bırakılmaması halinde "kıyametin kopacağı" yönündeki korkunç uyarılarının aksine, anlaşma şimdilik devam etti. Ancak siyasi bir mayın tarlasındaki istikrarsız yürüyüş henüz bitmedi.

İlk mayın: Kırılgan arabuluculuk 

Filistinli direniş güçleri başlangıçta geri adım attı ve arka planda Türkiye olmak üzere Mısırlı ve Katarlı arabulucuların "garantör" rolünü üstlenmesine izin verdi. Yine de, direniş içindeki kaynaklar The Cradle'a, taahhütleri yerine getirmedeki herhangi bir başarısızlığın sadece duruşlarını sıfırlamakla kalmayıp aynı zamanda daha da sertleştireceğini bildiriyor.

Kaynaklara göre, esirlerin teslimini erteleme kararı Gazze'de, özellikle de askeri düzeyde ortaya çıkarken, yurtdışındaki siyasi liderler müzakerelere daha iyimser baktı. Bu arada, yeni ortaya çıkan askeri ve siyasi figürlere saklanmaları talimatı verildi.

Arabuluculuk süreci, işgal devletinin Gazze'ye molozların kaldırılması için ihtiyaç duyulan mobil evlere veya ağır makinelere silah üretimi için yeniden kullanılabileceği korkusuyla izin vermeyi reddetmesi de dahil olmak üzere barikatlarla aşındırılmaya devam ediyor. Bunun yerine, Katar tarafından finanse edilen daha yüksek maliyetli ahşap mobil evler önerildi, ancak bu yazının yazıldığı sırada, vaat edilen 60 bin evden biri bile teslim edilmedi.

Direniş, Tel Aviv'in anlaşmanın şartlarına uymaması halinde esirleri teslim etmeyeceği konusunda uyarmıştı. Bununla birlikte, 23 gün içinde en az 269 İsrail ihlalini belgelemek için arabuluculara zaman vermeyi seçti:

Şu an itibariyle direniş, üzerinde anlaşmaya varılan 200 bin çadırdan 53 bin 147'sini güvence altına aldı - her biri kış fırtınalarına dayanacak bir demir direğe sahip. Yardım kamyonu teslimatları günlük olarak yaklaşık 800'e yükseldi ve günde yalnızca 500-600'ün girdiği 24 günlük dönemden geriye dönük olarak birikmiş iş yükünü karşıladı. Ancak bu, vaat edilen yardımın sadece yüzde 50'sini karşılıyor. 

Hamas başlangıçta İsrail'e daha fazla çadır, mobil ev, gıda, yakıt ve diğer temel malzemelere izin vermesi için baskı yapmak adına beşinci değişimi ertelemeyi planlamıştı, ancak işgal güçleri Netzarim koridorundan tamamen çekilmediğinde, bu kritik hedefin karşılanmasını sağlamak için hareketi erteledi.

İkinci mayın: Trump'ın stratejik belirsizliği

Trump, zayıf görünmekten kaçınma çabasıyla, işgal hükümetine sert bir top attı ve talebinin sadece üç kişilik tutsakların değil, tüm tutukluların serbest bırakılması olduğunu ilan etti. Şimdi, Tel Aviv'in ilerlemeye devam edip etmeyeceğine karar vermesi gerekiyor, Trump ise tipik bir şekilde, İsrail'in alacağı herhangi bir kararın arkasında duracağını iddia ediyor.

Bu sadece bir retorik mi, sorumluluğu başka yöne çevirme girişimi mi, yoksa anlaşmayı hızlandırmak ve aracılık etmek için kredi almak için hesaplanmış bir adım mı? Her halükarda Hamas bundan etkilenmiyor. 

İsrail'in haftalarca oyalamasının ardından Başbakan Benjamin Netanyahu, ABD elçisi Steve Witkoff ile yaptığı telefon görüşmelerinin ardından nihayet Gazze ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasıyla ilgili görüşmeleri kolaylaştırmayı kabul etti. Netanyahu başlangıçta İsrail'in ikinci aşama müzakerelere ilişkin tutumunu gözden geçirmek için bir tarih belirlemekten kaçınmıştı, ancak Pazar gecesi görüşmeleri Pazartesi günü yapmaya karar verdi. Bakanlar Kurulu toplantısı düzenleme kararı, Witkoff'un müdahalesinin ardından geldi ve İsrail'in yaklaşımında bir değişikliğe işaret etti. Bununla birlikte, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in ateşkes anlaşmasının tamamlanması halinde Netanyahu'nun koalisyonunu çökertme tehdidinde bulunduğu gerçeği ışığında, İsrail devlet televizyonu Pazartesi günü, Netanyahu'nun Smotrich'e ikinci aşama müzakerelerin Bakanlar Kurulu'nun onayı olmadan başlamayacağı konusunda güvence verdiğini bildirdi. Görüşmeler ilerledikçe Tel Aviv'in ne gibi yeni koşullar veya engeller getirebileceği belirsizliğini koruyor.

Direniş grubunun kaynakları The Cradle'a, ablukanın sıkılaştırılmasının ve İsrail'in anlaşmayı ihlal etmesinin, halkın hayal kırıklığını harekete karşı çevirmeyi amaçladığını söylüyor. Ancak bir Hamas liderinin dediği gibi, "Eğer bir çatışma olacaksa, bu işgalle olsun, çünkü hala bir savaş halindeyiz."

14-16 Şubat tarihleri arasında İsrail kamuoyunun görüşleri ve açıklamaları çelişkiliydi. Aşırı sağ savaş talep ederken, daha "ılımlı" sesler takasın tamamlanmasında ısrar etti. Protestolar, Hamas ve Filistin İslami Cihad'ın tüm yerleşimci aileleri bir arada serbest bırakmama stratejik kararıyla güçlendi - İsrail halkının hükümet üzerindeki belirsizliğini ve baskısını körüklemek için bazı esirleri geride tuttu.

16 Şubat'taki son devir teslimden saatler sonra, İsrail ihlalleri yeniden başlattı: Refah'taki yardım görevlilerini hedef alan hava saldırılarında dört kişi öldü, gecikmeler 14. grup tıbbi hastanın seyahatini sekteye uğrattı ve yetkililer yeniden inşa çabaları için gerekli olan mobil evler ve ağır makinelerin girişini reddetti.

Ateşkes anlaşmasının üç hafta önce yürürlüğe girmesine rağmen, İsrail şu ana kadar Gazze'ye sadece dört ağır vasıta girmesine izin verdi – en az 500 araca ihtiyaç duyulmasına rağmen. Ayrıca, hastane onarımı için inşaat malzemelerini engelledi ve Türk yardım kamyonlarını, Türk logoları kaldırılmadığı sürece yasakladı.

Üçüncü mayın: 'Ertesi Gün' planı

Önümüzde en tehlikeli engel duruyor: Trump'ın Gazze'ye yönelik uzun vadeli vizyonu ve Netanyahu'nun "ertesi gün için yeni planı" olarak yinelediği vizyonu. Hamas, tüm esir değişiminin Tel Aviv ve Washington tarafından organize edilen aldatıcı bir plan olduğundan şüpheleniyor – savaşa devam etmeden ve zorla yerinden edilmeden önce rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak için bir bahane. Bu nedenle Hamas takası sürdürmeye gerek görmüyor.

Bununla birlikte, İsrail ve Arap tartışmaları, Trump'ın sözlerinin durumu patlatmak için değil, tüm tarafları uzlaşmaya ve gelecekteki bir anlaşmaya itmek için kasıtlı bir şok taktiği olduğunu gösteriyor – ilk şartı Suudi Arabistan ile İsrail arasında koşulsuz normalleşmedir ve bu da büyük ölçüde Trump ile Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman (MbS) arasında yapılacak görüşmeye bağlıdır.

Direniş grupları sadece doğrudan zorla yerinden edilmeyle değil, aynı zamanda işgal güçleri tarafından kullanılan boğucu kısıtlamalar, uzun süreli yıkım ve Gazze'deki Filistinlileri gönüllü göçe itebilecek yeniden yapılanmadaki gecikmeler gibi "alternatif çözümler" ve baskı taktikleriyle de ilgileniyor. Hamas'ın henüz yayınlanmamış iç tahminleri, Gazze'deki gençlerin üçte birinin ilk fırsatta ülkeyi terk etmeyi düşündüğünü gösteriyor.

Bu arada, ortaya atılan "alternatif çözüm" tehlikelerle dolu. Mısır'ın yeniden inşa planı, Gazze'nin sosyal ve ekonomik gerçeklerinden ziyade ABD ve İsrail'in çıkarlarına hizmet ediyor gibi görünüyor. Washington, Gazze'nin enkazının temizlenmesiyle başlayan ve üç ila beş yıl sürmesi beklenen aşamalı bir yeniden inşa planı önerdi ve ardından beş ila 10 yıl daha sürecek yeniden inşa çabaları izledi. Öte yandan Kahire, yıkımı ele almadan önce Gazze'nin boş bölgelerinde hızlı bir şekilde onarılan şehirler inşa etmeyi önerdi. 

Ancak Mısır'ın önerisi endişelere yol açıyor: Bu boş arazilerin çoğu Gazze'nin orta ve güney bölgelerinde (Deyr el-Belah, Nuseyrat, Bureyc, Megazi ve Han Yunus) bulunurken, yıkımın çoğunun gerçekleştiği kuzey vilayetlerinde açık arazi yok. Bu, Gazze'nin nüfusunu İsrail sınırından uzaklaştırıyor ve Tel Aviv'in uzun süredir devam eden kuzey Gazze'nin nüfusunu azaltma hedefiyle uyumlu hale getiriyor.

2002 sonrası Cenin Mülteci Kampı'nın BAE finansmanıyla yeniden inşasına benzer şekilde, İsrail'in binalar ve yollar arasında daha geniş boşluklar bırakmada ısrar eden şehir planlama önlemleri gibi yeniden yapılanma detaylarında daha fazla mayın gizleniyor. Hamas ayrıca, gençlik aktivizmini ve direnişini bastırmak için okulları ve üniversiteleri yeniden inşa etmede – bunun yerine konutlara öncelik vererek – hesaplanmış bir gecikme tespit etti.

Hamas'ın 'Ertesi Gün' doktrini 

Daha geniş bir güç mücadelesinde, Gazze'nin yeniden inşasını, muhtemelen hain Filistin Yönetimi'ni içerecek olan ABD yanlısı bir Arap koalisyonuna bağlamak, direnişin etkisini bastırma tehdidi oluşturuyor. Hamas ve İslami Cihad, Gazze'de İsrail'in yerini almaya çalışan herhangi bir gücün işgalci bir güç olarak muamele göreceğini ve buna göre savaşacağını açıkça belirtti. 

Doha'daki El Cezire Forumu'nda konuşan Hamas Siyasi Büro üyesi Usame Hamdan, hareketin kendi 'Ertesi Gün' duruşunu yineledi: "Hayali bir yenilginin bedelini ödemeyi kabul etmeyeceğiz." Hamas'ın güç paylaşımını tartışmaya açık olmasına rağmen kenara çekilmeyi reddettiğini vurguladı. Trump'ın tehditleriyle ilgili olarak Hamdan, şok taktiklerinin direniş hareketine karşı işe yaramayacağını iddia etti.

Hamas için Gazze, daha büyük bir mücadelenin sadece bir parçası: Batı Şeria ve Kudüs'ü içeren Filistin davası, direniş için merkezi bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Kan dökülmesini durdurmak acil öncelik olmaya devam ederken, Hamas Aksa Tufanı Operasyonu'nun yol gösterici hedef olarak kalması gerektiğinde ısrar ediyor. Daha geniş bir savaşı terk ederek tek başına Gazze'yi güvence altına almak, tüm Filistin davasını riske atabilir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA