İsrail'in en etkili savunma kalkanı olarak lanse edilen Demir Kubbe, güvenlik ve teknolojik üstünlük imajını yansıtmak için tasarlandı. Son teknoloji bir mobil hava savunma sistemi olarak tanıtılan bu sistemin, işgal devletini dış tehditlerden koruyan aşılmaz bir engeli sembolize etmesi amaçlandı. 

Ancak gerçekler, farklı bir tablo ortaya koyuyor: Tıpkı şövalye kostümü giymiş bir çocuk gibi – plastik kılıçlara karşı etkileyici ama gerçek silahlara karşı tamamen savunmasız – Demir Kubbe, esas olarak Gazze'deki Filistin direnişinin nisbeten kaba silahlarına karşı üstünlük sağlıyor.

İsrail'in en değerli savunma silahının özenle hazırlanmış imajı, Edward Bernays'in öncülük ettiği tekniklere dayanan daha geniş bir markalaşma çabasının parçasıdır. İşgal devleti kendisini kozmopolit, ilerici ve demokratik bir toplum olarak konumlandırdı - şiddet yanlısı ve baskıcı olarak tasvir ettiği komşu Batı Asya devletlerinin tam tersine. 

Demir Kubbe sadece bir savunma sistemi değil, aynı zamanda komşularının sürekli tehdidi altında olan yenilmez bir ülke imajını güçlendirmek için tasarlanmış psikolojik bir yapıdır. 

Kuzeyde çökmekte olan bir kalkan                             

İtibarına rağmen, Demir Kubbe'nin performansı çoğu zaman yetersiz kalmıştır. Arızalarını gösteren çok sayıda video ortaya çıktı - Tamir füzeleri düzensiz manevralar yapıyor, sivil alanların yakınında patlıyor veya yanlış alarmlar tarafından tetikleniyor ve altyapıya zarar veriyor. 

Bu başarısızlıklar, İsrail'in yüzde 90-99'luk bir müdahale oranı iddiasıyla tam bir tezat oluşturuyor. Massachusetts Institute of Technology'den (MIT) Profesör Emeritus Theodore Postal, çok farklı bir değerlendirme sunuyor. Postal, geçen Ekim ayında Boston Globe ile yaptığı röportajda, "Müdahale oranının en iyi ihtimalle yüzde 4 veya 5 olduğunu söyleyebilirim" dedi.

Journal of Global Security Studies'de yayınlanan 2018 tarihli bir çalışmada Michael Armstrong, Demir Kubbe'nin "yüzde 90 ila 99" oranında müdahale oranını da sorguluyor. Yeni "önleme oranının, savunulan alanlara çarpmadan önce imha edilen roketlerin yüzdesi olduğunu; savunmasız bölgeler üzerindeki roketleri görmezden geldiğini" söylüyor.

Başka bir deyişle, savunma sistemi, en başından itibaren, atılan roketlerin sadece küçük bir bölümünü hedef almaktadır. Örneğin, İsrailli yetkililer, Kasım 2012'deki Savunma Sütunu Operasyonu operasyonu sırasında Hamas tarafından İsrail'e atılan yaklaşık bin merminin üçte ikisinin "tehdit oluşturmadığını" ve kalan 300 roketin yüzde 90'ını durdurduğunu iddia etti. Armstrong, Demir Kubbe savunucularının hesaplamalarında daha fazla boşluğa dikkat çekiyor:

“Ampirik analiz, Demir Kubbe bataryalarının Savunma Sütunu sırasında tüm tehlikeli roketlerin yüzde 32'sinden daha azını yakaladığını, ancak Koruyucu Duvar çatışması sırasında yüzde 59 ila 75 arasında olduğunu gösteriyor. Hesaplamalar ayrıca, Savunma Sütunu sırasında nüfuslu bölgelere isabet eden roket sayısının hafife alınmış olabileceğini gösteriyor. Öte yandan, nüfuslu bölgelere yönelik tehditlerin sayısı abartılmış olabilir. Bu, Demir Kubbe'nin etkili müdahale oranının bildirilenden önemli ölçüde daha düşük olabileceği anlamına gelir.

Durum, bir zamanlar Demir Kubbe'nin koruması altında olduğuna inanılan bir yerleşim yeri olan Kiryat Şmona kasabasının, nüfusunun artan tehditlerden kaçtığını gördüğü işgal altındaki kuzey topraklarında özellikle korkunç. 

Binlerce sakin evlerini terk etti ve Demir Kubbe'nin ortadan kaldırılması gereken güvenlik açıkları ortaya çıktı. Hizbullah'ın angajman kurallarını genişletmesiyle birlikte, yerinden edilmiş kişilerin sayısının artması ve sistemin yetersizliklerini daha da ortaya çıkarması muhtemeldir.

İsrail savunma seçeneklerini genişletmek için umutsuzca çabalarken, yeni çözümler de aynı derecede kusurlu olduğunu kanıtlıyor ve nüfusu artık efsanesini yerine getirmeyen bir savunma sistemi altında savunmasız bırakıyor. Bir zamanlar övülen kalkan ve onunla birlikte İsrail'in güvenlik stratejisinin uzun süredir temelini oluşturan, özenle inşa edilmiş yenilmezlik anlatısı çöküyor.

Demir Kubbe'nin kanser laneti

İsrail'in Demir Kubbesi'nin yüzeyinin altında daha karanlık, daha uğursuz bir gerçeklik yatıyor – sadece yenilmezlik efsanesini değil, bu kalkanı işletenlerin hayatlarını da tehdit eden bir gerçeklik. Yediot Ahronoth tarafından 2021 yılında yapılan bir araştırma, Demir Kubbe'nin güçlü radar sistemlerinin yakınında konuşlanmış işgal askerlerinin karşı karşıya olduğu sağlık riskleri hakkında ciddi iddiaları ortaya çıkardı.

Yanında çalışanlar tarafından "parçalayıcı" ve "tost makinesi" olarak adlandırılan bu radar sistemleri, yoğun ısı yayarak çevrelerini görünmez bir potaya dönüştürüyor. Birkaç asker, hizmetleriyle bağlantılı olduğuna inandıkları yaşamı tehdit eden hastalıklara yakalandı. 

Taburcu olduktan bir yıl sonra kemik kanseri teşhisi konan Ran Mazur, hizmeti sırasında içini kemiren dayanılmaz acıyı, askeri doktorların çok kolay bir şekilde reddettiği acıyı anlattı. 

Yonatan Chaimovich, radarın yanında durma deneyimini, maruz kalmalarının görünmeyen tehlikelerini yakalayan unutulmaz bir metafor olan "içeriden kaynayan" vücuda benzetti. Her ikisi de hizmetlerinden sonra kansere yakalanan Shir Tahar ve Omer Hili Levy, hastalıklarının Demir Kubbe'nin gölgesinde geçirdikleri zamanla ayrılmaz bir şekilde bağlantılı olduğuna inanan birkaç kişiden biri.

Bu açıklamalara rağmen, İsrail ordusu, Demir Kubbe personeli arasında kanser oranlarında olağandışı bir artış olduğunu kararlı bir şekilde reddetti. Kapsamlı izleme ve güvenlik protokollerinin, Demir Kubbe askerleri ile diğer askeri birimlerdekiler arasında hastalık açısından önemli bir fark göstermediğini iddia ediyorlar. 

Ancak rakamlar farklı birşey anlatıyor: 2011'de, Demir Kubbe için üç eğitim döngüsüne katılan 240 askerden en az altısı, hizmetleri sırasında veya kısa bir süre sonra kansere yakalandı - bu savunma sistemini çalıştırmanın gerçek maliyeti hakkında soruları gündeme getiren bir istatistik.

7 Ekim'den bu yana, İsrail'in işgal güçleri içindeki kaç kişinin bu son çatışma dalgası sırasında sessiz tümör tehdidinin kurbanı olduğunu ortaya çıkarmak için yeni bir soruşturma girişiminde bulunulmadı. 

Yüksek teknoloji illüzyonları

Demir Kubbe kusurlarla dolu olmasaydı, İsrailli askeri stratejistler devletin yenilmezlik yanılsamasını sürdürmek için alternatifler araştırmak için acele etmezlerdi. Hizbullah'ın Katyuşa yaylım ateşi, görünüşte ilkel olsa da, Demir Kubbe'yi ezmek ve yerlerini belirlemek için taktiksel olarak konuşlandırıldı ve İsrail'i savunma stratejisini yeniden gözden geçirmeye zorladı.

İbranice'de "Işın Kalkanı" anlamına gelen bir isim olan "Magen Or" veya Demir Işın'a bakalım. Rafael Advanced Defence Systems tarafından geliştirilen bu proje, işgal devletinin Direniş Ekseni'nin önüne geçmeye yönelik son girişimini temsil ediyor ve İsrail'in artan güvensizliğini gözler önüne seriyor. 

Her biri yaklaşık 50 bin dolar olan pahalı önleme füzelerine dayanan Demir Kubbe'nin aksine, Demir Işın, yüksek güçlü bir lazer kullanarak tehditleri etkisiz hale getirmeyi vaat ediyor - bilim kurgudan fırlamış gibi görünen bir kavram. 

Bununla birlikte, Demir Işın hala büyük ölçüde deneyseldir ve gerçek savaşta test edilmemiştir. 2023'ün sonlarında Gazze cephesinde konuşlandırılan bu sistem, savaşın kaosunda güvenilir bir savunma sistemi olduğunu henüz kanıtlamış değil. 

İsrail'in Magen Or gibi lazer teknolojisini benimsemesi, savunma sanayinde sadece inovasyonla değil, aynı zamanda ABD'den gelen önemli yardım paketleriyle de yönlendirilen daha geniş bir eğilimin parçası. AIPAC ve J-Street gibi güçlü lobiler aracılığıyla akıtılan bu yabancı fonlar, İsrail'in teknolojik bir güç merkezi olarak tasvir edilmesine katkıda bulunuyor. 

Yine de, bu imaj yerel yaratıcılığın bir kanıtı olmaktan çok, gerçek dünyadaki çatışma testine dayanamayabilecek maliyetli projelere harcanan büyük finansal kaynakların bir ürünüdür.

Yüksek riskler 

Demir Işın’ın menzili yaklaşık 10 kilometre ile sınırlıdır ve olumsuz hava koşullarında bocalar - tam ölçekli bir çatışmada felakete yol açabilecek bir handikap. Sistem, çalışmak üzere gerekli lazer ışınlarını üretmek için büyük bir jeneratör tarafından sağlanan büyük miktarda enerjiye ihtiyaç duyar. 

Bu lojistik zorluk ve sofistike altyapıyı sürdürme gerekliliği, Demir Işın’ın gerçek savaş baskıları altında başarısız olmaya mahkum görünmesine neden oluyor.

Tel Aviv'in Demir Işın gibi ileri teknolojilere kayması, askeri stratejisindeki daha derin bir sorunu ortaya koyuyor. İsrail, yüksek teknolojili savunmaya odaklanarak, devam eden çatışmasının temel nedenlerinden ziyade semptomları ele alıyor. Kanıtlanmamış teknolojiye güvenmek, özellikle İsrail'in son zamanlarda daha riskli stratejilere yönelmesiyle birleştiğinde, feci bir başarısızlık riski taşıyor.

Karmaşıklığa ek olarak, İsrail tarafından lanse edilen bir başka yüksek teknoloji çözümü olan Scorpius G elektronik savaş sistemi de var. İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) tarafından geliştirilen Scorpius G, gelişmiş radar sistemlerini tespit etmek, sınıflandırmak, bulmak ve bozmak için tasarlanmıştır. 

Bununla birlikte, Demir Işın gibi, Scorpius G'nin de sahadaki performansı kanıtlanmamış durumda, bu da İsrail'in savunma duruşunun istikrarsızlığını daha da net gösteriyor.

Bölgenin Direniş Ekseni operasyonlarını hassas ve etkili bir şekilde sürdürürken ve işgal altındaki topraklardaki İsrailli yerleşimciler kitlesel tahliyelerle karşı karşıya kalırken, bu yeni savunma sistemlerinin teslim etmesi için üzerindeki baskı çok büyük. 

Vaat edilen korumayı sağlayıp sağlamayacakları ya da beklentilerin ağırlığı altında çöküp çökmeyecekleri açık bir soru olmaya devam ediyor – İsrail'in güvenliği ve istikrarı için potansiyel olarak korkunç sonuçları olan bir soru.

Kudüs Haber Ajansı - KHA