19 Temmuz'da, alçak irtifa bir insansız hava aracı Tel Aviv'in hava sahasını denizden ihlal edip patlayarak bir kişinin ölümüne ve on kişinin yaralanmasına neden oldu.

Olay, işgal devletinde şoka sebep oldu, paniğe kapılmış bir halk ve şaşkın politika yapıcılar, İsrail ordusunun Gazze'ye yönelik uzun süreli saldırganlığı ve Lübnan'da Hizbullah ile artan gerilimlerin ortasında tek bir insansız hava aracını durdurma konusundaki "büyük başarısızlık" ile boğuşuyordu.

Saldırının etkisi, İsrail'in hükümet ve ekonomik gücünün kalbi olan Tel Aviv'i doğrudan vurmasıyla, savunma stratejilerindeki yetersizlikleri açıkça ortaya koyarak ve aylardır askeri hazırlığının etkinliğini sorgulayan bir nüfusu daha da alarma geçirerek büyüdü.

San’a'daki fiili Yemenli yetkililerin saldırının sorumluluğunu üstlenmesi, saldırıyı İsrail katliamlarına misilleme olarak nitelendirmesi ve daha fazlasının geleceği tehdidinde bulunması çok uzun sürmedi.

Peki bir Yemen insansız hava aracı İsrail'in en müstahkem bölgesinin kalbine nasıl ulaştı ve İsrail askeri gururuna nasıl bir darbe indirdi?

İntihar İHA’larının taktiksel evrimi

İntihar insansız hava araçları, bilindiği gibi, ABD ve İsrail gibi teknolojik olarak gelişmiş devletler için bile önemli zorluklar yaratan nisbeten modern bir silahtır. Bu insansız hava araçları menzil, savaş başlığı boyutu, hız ve rehberlik yöntemlerine göre değişir.

Enkazın analizi, Yemen'in Sammad insansız hava araçlarının geliştirilmiş bir versiyonu olan "Yafa" insansız hava aracının operasyonda kullanıldığını ortaya koydu. İsim, şu anda günümüz Tel Aviv'inin bir parçasını oluşturan, antik liman kenti Yafa'ya atıfta bulunduğu için derin bir sembol taşır.

Dikdörtgen kanat şekli ve V şeklindeki kuyruğu onu diğerlerinden ayırır, ancak onun diğerlerinden en önemli farkı 275 cc (16 kW) motorudur. Bu motor, insansız hava aracının Yemen'den Tel Aviv'e ulaşmak için yeterli olan 2 bin kilometreyi aşan mesafeleri kat etmesini sağlıyor.

Balistik füzelerden farklı olarak, insansız hava araçlarını takip etmenin zorluğu, alışılmadık yollar izleme, dolambaçlı rotalarda manevra yapma ve arazi özelliklerinin arkasına saklanma yeteneklerinde yatmaktadır, bu da onların radar sistemleri tarafından tespit edilmesini zorlaştırmaktadır.

Bu tespit zorluğu, Lübnanlı direniş grupları tarafından işletilen insansız hava araçlarının giderek körleşen işgal ordusu tarafından genellikle görülmediği kuzey işgal altındaki Filistin'de günlük bir sorundur.

Ayrıca, İHA’lar tipik olarak cam elyafı, karbon fiber veya radar dalgalarını etkili bir şekilde yansıtmayan çeşitli güçlendirilmiş plastikler gibi hafif malzemelerden yapılır, bu da algılama ve izleme için çok önemlidir.

Düşük hızları, füzeler ve savaş uçakları gibi geleneksel askeri donanımların yapımında gerekli olan metalik bileşimlere olan ihtiyacı azaltır. Sonuç olarak, İHA’lar radar sistemleri tarafından kuşlarla karıştırılabilir. Bu karışıklık, savaşın başlamasından bu yana işgal altındaki Filistin'in kuzeyinde düzenli olarak meydana geldi ve İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemi, bu çatışma sırasında 50 bin dolarlık sınırlı mermi tedarikini kuşlara ateş ederek harcarken görüldü.

Yaffa'nın Tel Aviv rotası

İntihar uçağı muhtemelen tespit edilmekten kaçınmak için alışılmadık bir yol izledi. Yemen'in daha önceki girişimleri Mısır'ın Sina hava sahasında durdurulmuş, Suudi Arabistan, Ürdün ve Mısır gibi İsrail müttefiki Arap devletleri de bu tespit ve önleme çabalarına katkıda bulunmuştu.

Ancak saldırı gecesi Kızıldeniz'de hiçbir ABD uçak gemisi grubu yoktu ve en yakın uçak gemisi USS Theodore Roosevelt Hint Okyanusu'nda konuşlandırılmıştı. İsrail Hava Kuvvetleri, insansız hava aracının Eritre, Sudan ve Mısır üzerinden geleneksel olmayan bir rota izlemiş olabileceğini, Akdeniz'e girmeden önce Süveyş Kanalı'nın yakınından geçip doğuya Tel Aviv'e dönmüş olabileceğini öne sürdü.

Bu rotanın bazı yönleri olası görünmüyor: Süveyş Kanalı bölgesi, Mısır hava savunması tarafından yoğun bir şekilde devriye geziyor ve 8. Tugayı orada konuşlandırıldı, bu nedenle İsrail'in duyurusu Mısır'a baskı yapma girişimi olabilir.

İsrail'in yanıtı: Hudeyde'yi bombalamak

20 Temmuz'da İsrail uçakları, kuşatma altındaki Yemen'in Hudeyde limanına cezalandırıcı hava saldırıları başlattı, özellikle yakıt ve petrol depolaması için ayrılmış alanları hedef aldı ve kargo yüklemek ve boşaltmak için kullanılan liman vinçlerini ve bir elektrik santralini imha etti. 

Ancak bunlar, Suudi liderliğindeki koalisyon ablukasının etkilerinden zaten muzdarip olan ve enerji üretimi ve ulaşımı için gerekli olan ciddi yakıt ve temel kaynak kıtlığına neden olan bir ülkede sivil hedeflerdi.

En az altı kişinin ölümüne ve onlarca kişinin yaralanmasına neden olan bu belirli hedef bankalara yönelik saldırı, öncelikle İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun ülkesinde puan kazanmasına yardımcı olmak için önemli patlamalar ve büyük yangınlar yaratmayı hedefliyor gibi görünüyor.

Ancak İsrail'in sivil hedeflere yönelik tepkisi, Tel Aviv'in Yemen'in potansiyel askeri hedefleri konusunda istihbarat eksikliğinden muzdarip olduğunu da ortaya koyuyor. Seçilen hedeflerin, Suudi Arabistan ve ABD'nin, Yemen'in misillemesi korkusuyla vurmaktan kaçındığı ve bunun Suudi ticari limanlarını veya dünyanın en hayati enerji yollarından birinde petrol ihracatını vurabilecek hedefler olduğu da açıktı. 

Nitekim Riyad, San’a'nın misillemesinden korktuğu için saldırıya karıştığını reddetmekte hızlı davrandı; ancak İsrail jetlerinin bu saldırı için Suudi hava sahasını kullandığına dair haberler aksini gösteriyor.

Video görüntüleri, İsrail'in F-35 ve F-15 savaş uçaklarının yanı sıra Boeing 707 tanker uçaklarını da kullandığını gösteriyor. İsrail tarafından yayınlanan görüntüler, saldırıların Yemen hava savunma menzili dışından fırlatılan Spice güdümlü füzelerinin kullanılarak gerçekleştirildiğini gösteriyor.

Bu füzelerden bazıları, menzillerini 150 kilometreye kadar uzatan güçlendiricilerle donatıldı ve bu, San’a'nın hava savunmasının düşman uçaklarına, insansız hava araçlarına ve mermilerine karşı kesinlikle etkinleştirileceği daha geniş bir çatışmada İsrail'in Yemen'e karşı operasyonel sınırlamalarını gösterdi.

Yemen'in misillemesi

Ensarullah lideri Abdulmelik el-Husi ve Yemen Silahlı Kuvvetleri Sözcüsü Tuğgeneral Yahya Seri liderliğindeki Yemenli yetkililer, Tel Aviv'i "güvensiz bölge" ilan ettikleri ve Yemen'in işgal devletine karşı "uzun bir savaşa" hazır olduğu konusunda uyardıkları İsrail'e karşı misilleme saldırıları başlatma kararını hızla açıkladılar.

Hayati sivil altyapının hedef alındığı göz önüne alındığında, bu durum birçok İsrail hedefini Yemen'in potansiyel hedefleri listesine yerleştiriyor. Bunlar arasında, haftalar önce bir Hizbullah insansız hava aracı tarafından çekilen video görüntülerinde açıkça görülen Hayfa'daki yakıt tanklarının yanı sıra Askalan'daki yakıt tankları ve bu tankların bitişiğindeki elektrik santralleri de yer alıyor.

Ancak İsraillileri en çok endişelendiren şey, Yemen'in Akdeniz'deki hayati gaz platformlarını, önemli ölçüde tutuşma ve patlamaya son derece hassas sabit hedefleri potansiyel olarak hedef almasıdır. Şu anda İsrail'de faaliyet gösteren sadece üç aktif gaz sahası (Kariş, Tamar ve Leviathan) olmasına rağmen, bu sahalar İsrail'in enerji bağımsızlığı için elzem hale geldi.

San’a'nın kararlılığını küçümsemek

İsrail'in Hudeyde Limanı'na yönelik yıkıcı saldırısı, Tel Aviv'in Yemen'in karşı saldırısını caydıracağı varsayımına dayanıyordu. Ancak yıllarca Suudi, Birleşik Arap Emirlikleri ve şimdi de ABD ve İngiltere'nin askeri saldırılarına maruz kalan Yemen'deki Ensarullah Hareketi, Gazze'ye destek operasyonlarını durdurma konusunda hiçbir eğilim göstermedi. 

İsrailliler Hudeyde'yi vurarak hızlı bir askeri çözüm için bir zorunluluk hissetmiş olsalar da – bu arada, liman zaten iş için yeniden açıldı – bu, kayıp ve kazançlara ilişkin herhangi bir mantıklı değerlendirmeye uymuyor. Hâlihazırda Gazze'de stratejik bir yenilgiyle karşı karşıya olan ve Lübnan'a yönelik tehditlerini yerine getiremeyen Tel Aviv, Batı Asya'daki Direniş Ekseni'nin en korkusuz bileşeni olan Yemen ile yeni bir cephe açtı. 

İsrailliler içinde bulundukları zor durumda, umutsuzca Siyonist projeye olan iç inancı korumak için eski bölgesel askeri üstünlük anlatılarına tutunmaya çalışıyorlar, ancak hiçbir yerde zafer kazanamıyorlar. 

Yemen'in herhangi bir tırmanıştan geri adım atmama konusundaki kararlılığını sık sık ilan ettiği temelde, Hudeyde saldırısının sonucunun işgal devletine karşı bileşik bir misilleme operasyonuna yol açması bekleniyor. Bununla birlikte, İsrail'in hava sahası ve kesintisiz yakıt ikmali erişimi gibi coğrafi mesafeyle ilgili sorunlar nedeniyle sınırlı operasyonel özgürlüğü var ve bu da Yemen'e karşı savaş yürütmeyi bir başlangıç haline getiriyor.

İsrail'in kritik merkezlerine yönelik daha sert saldırıların, İsrail'i daha büyük yanlış adımlara ve stratejik hatalara sürüklemesi muhtemeldir, özellikle de gerginliğin tırmanmasının ve caydırıcılığının daha da zayıflamasının çıkarlarına ters düştüğü bir dönemde.

İsrail, bu çatışmada muhtemelen en zorlu düşman olan Yemenlileri doğrudan hedef alarak, onların kararlılığını ve yeteneklerini hafife aldığını göstermiş oldu.

Kudüs Haber Ajansı - KHA