1945'te, Suudi Arabistan'ın ilk kralı Abdülaziz Al Suud, ABD eski Başkanı Franklin D. Roosevelt ile, Ortadoğu'daki Batı projesinin liderliğinin İngiltere'den ABD'ye devredilmesine işaret eden bir "güvenlik için petrol" anlaşması imzaladı. Böylece, Körfez krallıklarını, emirlikleri ve şeyhlikleri koruma misyonu İngiliz kontrolünden Amerikan kontrolüne kaydırıldı. O sırada, gaspçı İsrail varlığı, kurulum aşamasındaydı. İngiliz ve daha sonra Amerikan koruması altında, önceki krallıklara, emirliklere ve şeyhliklere benzer şekilde, ancak farklı bir sistem ve görevlerle ortaya çıktı. İsrail'in Filistin'i işgaline karşı Arap muhalefetinin zirvesinde bile, Abdülaziz bu konuda kayıtsız görünüyordu ve o zamanlar Filistin'i etkili bir şekilde sattığını ima ediyordu.

ABD'nin Körfez Üzerindeki Kadim Egemenliği

Kuruluşundan bu yana, İngiltere ve ardından ABD liderliğindeki Batı ile Körfez ve İsrail arasındaki ilişki yapısal bir ilişki olmuştur. Körfez'in çok önemli bir rol oynadığı Osmanlı Sultanlığı'nın çöküşünden önce bile, Abdülaziz'in Osmanlıları Arap Yarımadası'ndan çıkarana kadar Osmanlılarla savaştığı yerdi.

Aslında ABD, Körfez ülkelerinde, bir yöneticiden diğerine veya bir nesilden diğerine hemen hemen her ardışık değişimi izliyor. Ancak Veliaht Prens Muhammed bin Selman Al Suud'un Suudi tahtını devralması meselesinde eksik olan unsur budur. Bu nedenle, Suudi Arabistan ile ABD arasında tartışılan herhangi bir savunma anlaşması, öncelikle Bin Selman'ı, saltanatını benimseyerek ve herhangi bir güç anlaşmazlığını Amerikan güvencesi ve nimetiyle çözerek, dış muhaliflerden önce iç muhaliflerinden korumaya öncelik veriyor. İngiltere'nin ayak izlerini takip eden ABD, tek bir aile veya kabile içinde bir grubu diğerine tercih ederek, planlarının yerine getirilmesini ve saltanat üzerindeki egemenliğini güvence altına alıyor. Bu nedenle, herhangi bir değişiklik olasılığı konusunda endişeler geliştiğinde, bunun nedeni, ABD'nin Körfez rejimlerinin artık ihtiyaç duymamasından ziyade, bu korumanın maliyetini düşürmeye ya da muhtemelen son yıllarda tamamen geri çekmeye çalışmasıydı.

Doğu Asya Körfez'in Yerini Alıyor

Neyin planlandığına dair erken bilgiye sahip olan Batı'daki stratejik analistler, Ortadoğu'nun Washington için artık nasıl bir öncelik olmadığı hakkında kapsamlı bir şekilde konuştular. Bu analiz, Amerikan kuvvetlerinin oradaki varlığının, en azından şu anki devasa sayılarında, gerekçesini reddediyor ve Çin'in ekonomik büyümesi ve küresel genişlemesi nedeniyle yakın bir tehdit oluşturduğu, Orta Doğu'ya, özellikle de şu anda dünyanın en hızlı büyüyen bölgelerinden biri olan Körfez'e ulaştığı Doğu Asya'da bu yeteneklerin daha iyi kullanılmasını haklı çıkarıyor.

Daha açık bir anlatımla, Çin tehdidi, ABD'nin onunla mücadele etmesi gereken Orta Doğu'ya kaymıştır. Dolayısıyla, Amerikan askeri kuvvetlerinin Doğu Asya'ya nakledilmesine artık gerek kalmamaktadır. Dahası, Batı'yı kurutan ve yoran Ukrayna savaşı, Rusya'nın geleneksel olarak kuşatıldığı bölgelerde, yani Ortadoğu'da kalmayı gerektiriyor ve bazı Rus yetkililerin ABD'yi Afganistan'dan kaçtıktan sadece iki yıl sonra Afganistan'a dönmeyi planlamakla suçlamasına neden oluyor.

ABD-Suudi-İsrail anlaşmasının genellikle hazırlandığı çerçeve budur; gerisi detaydır. Riyad, yeni rejimiyle birlikte ne zaman Amerikan güvenliğine itimat etse, İsrail'in Filistinlilerle ilgili sözde "tavizler" verip vermemesi Bin Selman için artık önemli değil. Yani veliaht prense göre her şeyden önce Suudi Arabistan ve hatta Suudi rejimi geliyor.

Bin Selman'ı Korumak İçin Bir Savunma Anlaşması

Ayrıca, ABD ile Suudi Arabistan arasında tartışılan güvenlik veya askeri anlaşmanın ayrıntılarına bakılmaksızın ve şekli ne olursa olsun, herhangi bir anlaşmaya resmi olarak dahil edilmeyecek temel bir unsur vardır. Bu unsur, Bin Selman'ın zamanı geldiğinde babasının yerine yasal olarak geçme "meşruiyetinin" Amerikalılar tarafından peşinen kabul edilmiş olmasıdır.

Bu nedenle, anlaşmanın Güney Kore, Japonya veya Bahreyn tarzlarında, bazı ek özelliklerle birlikte oluşturulması fark etmez; çünkü bunlar ABD'nin kabul ettiği modellerdir ve Washington'un istediği zaman başka bir ülkeyi savunmaktan kaçınmasına izin veren, Kongre tarafından geçişini kolaylaştıran modellerdir.

Sonuç olarak, hiçbir anlaşma önerisi Washington'u NATO üyesi ülkelerle aynı yükümlülüklere bağlamaz; özellikle de üyelerinden birine saldırmayı tüm ülkelerine saldırmak olarak gören NATO Şartı'nın 5. Maddesi ışığında. Suudi Krallığı, "İsrail" gibi ABD'nin Atlantik olmayan birincil müttefiki haline gelse bile, ABD'nin avantajlarını kazanabileceği şüphelidir. Bunun nedeni, bu sınıflandırmanın standartlarının Atlantik değil, İsrail'e ait olması ve İsrail işgal kuvvetlerinin saldırılar söz konusu olduğunda Atlantik kuvvetlerinin uyduğu şeye uymamasıdır. Bununla birlikte, Amerika'nın İsrail'in güvenliğine olan gerçek bağlılığı, Washington'un Atlantik'in içinde veya dışında herhangi bir ülkeye olan bağlılığından daha güçlüdür.

Sonuç olarak, Suudilerin "İsrail" ile normalleşmesi, ki bu her an ilan edilebilir, bölgedeki tüm ABD ajanlarını birleştirecektir ki bu, Arap halkının İsrail'e yönelik düşmanlığı nedeniyle son yetmiş yıldır imkansız olan bir senaryodur. Arap dünyasının bölünme ve kargaşa durumu göz önüne alındığında, normalleşme adımı artık ulaşılabilir hale geldi.

Suudi Halkının Normalleşme Konusundaki Tutumu

Açıkçası, ABD'nin planladığı şey budur. Öte yandan, bölgede aynı fikirde olmayanlara göre, Suudi Arabistan ile İsrail arasında olacak olan şey, "Amerikan güvenliği" yanılsaması karşılığında normalleşme çukuruna bir başka kilit Arap rejiminin düşmesidir.

Tıpkı rejimleri 'İsrail' ile ilişkilerini normalleştiren Arap halkı gibi, Suudi halkı da söz sahibiydi. Normalleşmeyi reddettiklerini ve beklenen anlaşmalar kapsamında hiçbir şey alamayacakları açık olan Filistin halkının haklarından vazgeçmeyi reddettiklerini ifade etmeye çalıştılar.

İsrailliler de bu reddedilmeye tanık oldular. Cidde'den "Yeni Suudi Arabistan" üzerine bir rapor hazırlayan Kanal 12'nin Arap ve Filistin işlerinden sorumlu muhabiri Ohad Hemo'ya göre, Suudiler normalleşmeye istekli değil. Bu sonuç, Hemo'nun İsrailli olduğunu bilmeden birkaç Suudi'yle yaptığı röportajlara dayanıyordu.

Tehlikesine rağmen, Suudilerin yeni dönüşü ne dünyada ne de bölgede güç dengesini ABD lehine yeniden ayarlamak açısından, ne Suudilerin İran'la ilişkisini ya da Yemen'deki barış yolunu tersine çevirmek açısından, ne Çin ile ticari ilişkilerde ne de Rusya ile petrol açısından çok fazla değişmeyecek.

Özetle, Bin Selman'ın 'İsrail' ile ilişkileri normalleştirerek ve Filistin'i yeniden satarak atalarının tarihinden ilham aldığı, Amerikan garantisini elde etmenin ve hatta ABD içinde gerekli tüm kanallardan geçirmenin en yakın yolu olduğuna inandığı bir takas anlaşmasıdır.

Kudüs Haber Ajansı - KHA