Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Çarşamba günü ABD televizyonuna verdiği röportajda, ülkesinin İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye istikrarlı bir şekilde yaklaştığını söyledi ve İran'ın nükleer silah edinmesi durumunda "kendilerinin de bu silahı edinmek zorunda oldukları" konusunda uyardı.

Veliaht Prens, Fox News'e verdiği demeçte, uzun zamandır düşman olan İsrail ve Suudi Arabistan'ın diplomatik ilişkileri açmak için dönüm noktası niteliğinde bir anlaşmaya varmasını amaçlayan görüşmeler hakkında bilgi vermesi istendiğinde, "Her geçen gün daha da yaklaşıyoruz" dedi.

Muhafazakar ABD ağının, yaygın olarak MBS olarak bilinen veliaht prensle yaptığı röportaj, Başkan Joe Biden yönetiminin, Washington'ın Ortadoğu'daki başlıca müttefikleri olan iki bölgesel güç merkezi arasındaki tarihi bağlara aracılık etme çabasıyla ilerlemeye devam ettiği sırada geldi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için New York'ta bulunan İsrail heyeti, ne zaman yayınlanacağını bilmediği röportaj karşısında hoş bir sürpriz yaşadı.

Normalleşme görüşmeleri, Riyad'ın aradığı ABD güvenlik garantileri ve sivil nükleer yardımın yanı sıra İsrail'in Filistinlilere olası tavizleri tartışmalarını da içeren karmaşık müzakerelerin merkezinde yer alıyor.

Normalleşme anlaşması yapmak için ne yapılması gerektiği sorulduğunda, "Bizim için Filistin meselesi çok önemli. Bu kısmı çözmemiz gerekiyor," dedi Suudi Arabistan'ın fiili yöneticisi Bin Selman. "Ve şimdiye kadar iyi bir müzakere stratejimiz var" diye ekledi.

"Nereye gittiğimizi görmeliyiz. Bunun Filistinlilerin hayatını kolaylaştıracak ve İsrail'i Orta Doğu'da bir oyuncu haline getirecek bir yere ulaşmasını umuyoruz" dedi.

MBS ayrıca, ABD'nin kontrol altına almak istediği Suudi Arabistan ve İsrail'in ortak düşmanı olan İran'ın nükleer silah elde etme olasılığına ilişkin endişelerini de dile getirdi. Tahran, nükleer bomba arayışını reddediyor.

Bin Selman, "Bu kötü bir hareket," dedi. "Eğer bu silahı kullanırsan, dünyanın geri kalanıyla büyük bir kavgaya girersin.”

İran'ın nükleer bomba edinmesi durumunda ne olacağı sorusuna MBS, "Eğer onlar edinirse, güvenlik ve Ortadoğu'daki güç dengesi nedeniyle biz de edinmeliyiz. Ama bunu yaşamak istemiyoruz" dedi.

Mega anlaşmanın potansiyel faydaları

ABD'li yetkililer herhangi bir atılımın çok uzakta olduğu ve sarp engellerin devam ettiği konusunda ısrar ederken, bölgesel bir mega anlaşmanın potansiyel faydalarını özel olarak dile getiriyorlar.

Bunlar arasında Arap-İsrail çatışmasında olası bir parlama noktasının ortadan kaldırılması, İran'a karşı mevzinin güçlendirilmesi ve Çin'in Körfez'deki yollarına karşı koymak yer alıyor. Biden, Kasım 2024'te yeniden seçilmek istediği için dış politikada da bir galibiyet elde edecek.

Veliaht Prens'in önceden kaydedilmiş yorumlarının yayınlanması, Biden ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu arasında, Ortadoğu'nun jeopolitiğini yeniden şekillendirebilecek İsrail-Suudi normalleşmesi yönünde birlikte çalışma sözü verdikleri uzun zamandır beklenen bir toplantıyla aynı gün geldi.

Her iki lider de İran'ın nükleer silah edinmesine izin verilemeyeceğini söyledi.

MBS, iki ülkenin Mart ayında Çin'in arabuluculuğunda yapılan görüşmelerde yıllarca süren düşmanlığın ardından ilişkileri yeniden kurma konusunda anlaşmaya varmış olmasına rağmen Tahran'a sert bir uyarı yayınladı.

Ancak İran'a bir zeytin dalı teklif etti ve iki ülkenin "iyi bir başlangıç" yaptığını ve bunun devam edeceğini umduğunu belirtti.

ABD'nin eleştirileriyle karşı karşıya kalan ve ülkesi dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan MBS, OPEC+'ın petrol üretimini kısma kararını, piyasa istikrarına dayandığını ve Ukrayna'daki savaşında enerjiye bağımlı Rusya'ya yardım etmeyi amaçlamadığını söyleyerek savundu.

Rusya'nın askeri harekatı hakkında soru sorulan MBS, başka bir ülkenin işgalinin "gerçekten kötü" olduğunu, ancak savaşta taraf tutmama pozisyonuna sadık kaldığını söyledi.

ABD'nin geniş kapsamlı bir anlaşmaya aracılık etmede karşılaştığı zorluklar arasında MBS'nin taleplerini karşılamak da olacaktır. Saldırıya uğraması durumunda ABD'nin krallığı savunmasını taahhüt eden bir anlaşma istediği ve ayrıca sivil bir nükleer program için gelişmiş silahlar ve yardım istediği bildiriliyor.

MBS, İsraillilerden, işgal altındaki topraklarda devletleşme umutlarını canlı tutmak için Filistinlilere önemli tavizler verilmesi için bastırıyor; Biden'ın da bunun için bastırdığı, ancak Netanyahu'nun aşırı sağcı hükümetinin vermeye çok az istekli olduğu bir şey.

Washington'da, Çin'in Suudi Arabistan'da stratejik bir dayanak noktası kazanma çabası konusunda artan bir aciliyet duygusu var. Yönetim ayrıca, Biden'ın bir zamanlar bir "parya" yapma sözü verdiği Riyad ile ilişkileri daha da iyileştirmeye çalışıyor.

Ancak gelişmiş bir ABD-Suudi güvenlik ilişkisi, birçok kişinin gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 2018'de öldürülmesi, Riyad'ın Yemen'e müdahalesi ve yüksek petrol fiyatlarındaki rolü nedeniyle MBS'yi eleştirdiği ABD Kongresi'nde direnişle karşılaşacaktır.

Kaşıkçı'nın öldürülmesi hakkında sorulan soruya MBS, bu tür bir "hatanın" tekrar yaşanmamasını sağlamak için krallığın güvenlik sisteminde reform yaptığını söyledi.

Kudüs Haber Ajansı - KHA