Bir İsrail devlet başkanının Beyaz Saray'a yaptığı ilk resmi ziyaret, Ocak 1964'te büyük bir ihtişamla gerçekleşti. Dönemin ABD Başkanı Lyndon Johnson ile dönemin İsrail Başbakanı Levi Eshkol arasında hemen oluşan bir sevgi ve karşılıklı saygı vardı. Dört yıl sonra Johnson, Eshkol'u sadece Oval Ofis'te değil, Teksas'taki çiftliğinde de ağırlayarak ilişkiyi bir adım daha ileri götürdü.

Ancak İsrail ile ABD arasındaki bağların gerildiği bir dönemde, Başbakan David Ben-Gurion, ABD başkanları Harry Truman ve Dwight Eisenhower ile genellikle New York'taki bir otelin loş ışıklı lobisinde, halktan ve medyadan uzak, gayrı resmi nezaket toplantılarıyla yetinmek zorunda kaldı.

Johnson döneminde buzların kırılmasından bu yana, İsrail başbakanlarının Beyaz Saray'a yaptığı ziyaretler genel olarak yaygın bir uygulama haline geldi. Fakat şimdi yine eski günlere geri dönülüyor gibi görünüyor; tam da şimdi iki hükümet İsrail ile Suudi Arabistan arasında tüm Ortadoğu'yu değiştirmek için bir sıçrama tahtası görevi görecek imrenilen bir normalleşme için birlikte çalışma fırsatına sahipken.

Bir kez daha, ABD yönetiminin İsrailli liderlerle yaptığı görüşmeleri küçümsemek ve onları herhangi bir devlet belirtisinden mahrum bırakmak için hiçbir çabadan kaçınmadığı uzak günlere zamanda belirgin bir geri dönüşün tanıklarıyız.

Başkan Joe Biden ile Başbakan Benjamin Netanyahu arasında InterContinental otelinde (devletin ilk yıllarında İsrailli yetkililerle toplantıların yapıldığı Waldorf Astoria'da bile değil) yapılacak olan görüşme böyle olacak.

Bunun nedeni açık: Hem Netanyahu hem de Biden, her ikisinin de siyasi ve diplomatik çıkarlarına hizmet edecek olan İsrail-Suudi normalleşmesini hızlandırmak isteseler de, Riyad ile yapılan anlaşmanın detayları konusundaki görüş ayrılıkları yaşıyorlar; uzlaşmanın ve herkes tarafından üzerinde anlaşmaya varılan bir formülün mümkün olup olmadığı son derece şüpheli.

Hem Biden'ın hem de Netanyahu'nun Intercontinental’a zayıf ve popülerlik açısından bocalamış bir şekilde ulaşacakları gerçeğine rağmen, zirveden zaferle ayrılma hırslarının bir gerçeklik mi yoksa sadece uzak bir hayal mi olduğu hiç belli değil.

Netanyahu, İbrahim Anlaşması'nı genişletme ve Suudi Arabistan ile normalleşme düzenlemesini teşvik etme yönündeki güçlü arzusu (İran tehdidini frenleme çabalarına yardımcı olurken, aynı zamanda öfkeli iç arenayı sakinleştirecek ve ülke içinde statüsünü geri kazanacak) ile bu rota üzerinden bir atılımı çok zorlaştıran Koalisyon kısıtlamaları arasında sıkışıp kalmaya devam ediyor. Riyad'a yolculuğun Washington ve Ramallah'ta da herhangi bir sapma veya kestirme yol olmaksızın gerçekleşmesi gerektiğini unutmayalım.

Netanyahu'nun vizyonunu gerçekleştirmek için sadece Filistin arenasında tavizler vermeyi kabul etmesi değil, aynı zamanda "özel ilişkinin" kuruluşu ve tarihi ile ilgili her konuda Amerika'yı memnun etmesi gerekiyor.

Başka bir deyişle, Netanyahu, İsrail demokrasisinin mevcut hukuki ve anayasal karakterini ve bütünlüğünü tüm katmanlarında ve bileşenlerinde korumak için açık bir vaad içeren bu ilişkinin köklü özlerinden artık sapmamayı taahhüt etmelidir.

Bu nedenle, başbakanın manevra alanını sınırlamak amacıyla "cumhurbaşkanının tüm adamlarının" elinde somut ve sert bir kaldıraç haline gelen politikalar arasındaki yakınlık kavramının özü budur.

İsrail'in yerine getirilmeyen vaadlerinden dolayı hayal kırıklığına uğrayan, Netanyahu'nun yargı reformu yasasını dondurma konusunda açık bir taahhüdü olmayan ve aynı zamanda en azından Filistin Yönetimi'ne karşı güven artırıcı önlemleri kabul eden Washington'un bakış açısına göre, Biden, Riyad ile normalleşmeye ciddi yatırım yapmayı kabul etmeyecektir.

Anketlerde düşük performans gösteren ABD başkanı, seçim yılı yaklaşırken (ve Donald Trump'ın güçlü bir meydan okuması karşısında) bölgesel düzenin mimarı olmaya istekliyken, bu hedefinin bir önkoşulu olarak gerçek bir İsrail imtiyazı (ve geçmişte olduğu gibi sadece retorik bir imtiyaz değil) almaya kararlı (ve bu onun dünya görüşünden türetilmiştir).

Bütün bunlar, Ukrayna'ya kitlesel yardımı sürdürme ve Rusya ve Çin’e karşı soğuk savaşla başa çıkma ihtiyacı gibi önemli zorluklarla mücadele etmek zorunda kaldığı bir zamanda gerçekleşiyor.

Ancak Netanyahu için bu bağlantı ve ilişki konsepti, kendisi gibi bir virtüöz hokkabazın bile çözmekte sıkıntı yaşayacağı zorluklarla dolu bir ikilem yaratıyor. Çünkü İsrail'in Filistin arenasındaki herhangi bir tavizi (sembolik jestler hariç) (Salı günü BM Genel Kurulu'nda söylediği gibi, başkanın iki devletli çözümü teşvik etme faaliyetinden bahsetmiyorum bile), Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir gibi sağcıları üzebilir.

Öte yandan, yargı reformunun dondurulması, en azından bazı ultra-Ortodoks milletvekilleri arasında, yasanın mimarı Adalet Bakanı Yariv Levin de dahil olmak üzere, hoşnutsuzluğa neden olabilir.

Durum göz önüne alındığında, büyük sihirbaz Houdini bile çözüm konusunda zorlanırdı. Bu nedenle, iki liderin başarılarını ilan etmelerine veya en azından ilerlemeyi memnuniyetle karşılamalarına izin verecek sihirli bir formül bulunmadıkça, bunun, sonucu önceden belli bir toplantı olacağı anlaşılıyor.

Kudüs Haber Ajansı - KHA