Dolarsızlaşmaya yönelik küresel yönelim, tartışma için sıcak bir konu olmaya devam ediyor.

ABD dolarını tek uygulanabilir küresel değişim aracı olarak tasvir etmek için kullanılan anlatıların sürdürülmesi giderek zorlaşıyor.

ABD dolarına karşı gittikçe çoğalan argümanlara girmeden önce, doların geleceği hakkında iyimser bir bakış açısına sahip çevreler içinde devam eden tartışmalara kısaca göz atalım.

Dolar merkezli bir ekonomik düzen argümanı, ABD dolarının silahlandırılmasından ötürü çok fazla rahatsızlık olmasına rağmen, BRICS dışındaki diğer ülkelerin Washington ile zımni bir anlaşma içinde olduğunu öne sürüyor.

Ancak bu anlatı, ABD egemenliğindeki küresel düzenin savunucuları tarafından bile paylaşılmıyor.

Dış İlişkiler Konseyi'nin Uluslararası Ekonomi Direktörü Benn Steil, "Şu anda dolar kurunu gasp edebilecek uygulanabilir alternatifler olmasa da, hegemonyasına yönelik en büyük tehdit ABD hükümetinin kendisinden geliyor... Antibiyotiklerin aşırı kullanımının antimikrobiyal direnci körüklemesi gibi, yaptırımların aşırı kullanımı, hedeflenen ülkeleri ve potansiyel hedefleri ABD finansal sistemiyle olan ilişkilerini azaltmaya teşvik ediyor. Bu kaçınma maliyetli olsa da, maliyetler, örneğin merkez bankası rezervlerinin dondurulması, hatta ele geçirilmesi ile karşılaştırıldığında önemsizdir,” diyor.

Altın genellikle dolarsızlaşma sürecinde kilit bir unsur olarak adlandırılır.

Bir değer deposu ve sınırlı durumlarda bir değişim aracı olarak kabul edilmesinin yanı sıra, altın ABD dolarının geleneksel düşmanıdır.

ABD ekonomisi sıkıntıya girdiğinde, altın genellikle yükseliştedir.

Yankiler iyi gittiğinde, altın fiyatı düşer.

Altın değişim aracı olmayacak olsa da, bilgili analistler, dünyadaki merkez bankalarının son 73 yılda görülmemiş miktarlarda altın satın aldığına ve kendi ülkelerine taşıdığına dikkat çekiyor.

Birçok ülke, İngiltere Merkez Bankası tarafından altınlarına el konulan Venezüella'nın kaderine katlanmaktan korkuyor.

ABD doları egemenliğinin en önemli argümanlarından biri, başkalarının buna duyduğu sözde güvendir.

Bu güven aşınıyor ve birçok kişinin güvenmeyi seçtiği yer altın gibi görünüyor.

Ayrıca, gelişmekte olan ülkeler Washington'dan ekonomik ve siyasi talimatlar almayı reddetme konusunda daha cesur hale geliyorlar.

Dolardan uzaklaşmanın, batılı ekonomik anlatıların dayattığı ekonomik paradigmayı değiştirecek gerçek bir tartışma başlatması muhtemeldir.

Şu anda birçok gelişmekte olan ülke, ekonomi politikalarını, genellikle yerel gerçeklikleri için geçerli olmayan ana akım batı modellerinden türetmektedir.

Bu nedenle, gelişmekte olan ülkeleri ABD dolarına bağlamak için geçmişte ileri sürülen ekonomik argümanlar artık geçerli değildir.

Bu gerçeklik, alternatif ekonomik modellerin ve kavramların ortaya çıkmasına neden olacaktır.

Ancak en önemlisi, yeni ekonomik yaklaşım biçimleri, gelişmekte olan ülkelerin yerel gerçekliklerini birincil referans noktası olarak görecektir.

Birkaç on yıl boyunca, Asya, Güney Amerika ve Afrika'daki ülkeler, Batı tarafından formüle edilen ekonomik programları ve anlatıları körü körüne takip ettiler.

Kanıtlar, bunun dünyanın birçok yerinde kasvetli ekonomik koşullar yarattığını göstermektedir.

Gelişmekte olan ülkelerin Batı'nın ekonomik emirlerine uymamayı seçtikleri durumlarda, genellikle uyanlardan daha iyi performans gösterdiler.

En iyi bilinen örnek Malezya'dır.

1997 Asya mali krizi sırasında Kuala Lumpur, Uluslararası Para Fonu tarafından dikte edilen stratejileri benimsemeyi reddetti.

Batı rejimlerinin mali ve ekonomik çerçevesinin dışına çıkmak, gelişmekte olan ülkelerdeki politika yapıcıların odaklanması gereken tek konu değildir.

Bu ülkelere dogmatik olarak dayatılan bir diğer anlatı da fosil yakıt karşıtı gündemdir.

Fosil yakıtların kullanımı şüphesiz olumsuz sonuçlar doğursa da, bunları ortadan kaldırma gündemi batı ekonomilerinin ekonomik ihtiyaçlarına ve paradigmalarına göre uyarlanmıştır.

Gelişmekte olan ülkeler, fosil yakıtlara karşı kampanyanın organik bir taban ekonomik ve sosyal hareketi olmadığının farkında olmalıdır.

2021'de The Guardian, "Dünya çapında 18 bin 700 benzin ve servis istasyonuyla dünyanın en büyük ikinci devlet dışı petrol şirketi olan British Petroleum, iklim değişikliğinin bir petrol devinin değil, bireylerin hatası olduğu eğilimini teşvik etmek için halkla ilişkiler uzmanları Ogilvy & Mather'i işe aldı. British Petroleum veya BP'nin ilk kez seksenli yılların başında 'karbon ayak izi' terimini teşvik ettiği ve kısa sürede başarılı bir şekilde popülerleştirdiği yer burasıdır. Şirket, 2004 yılında 'karbon ayak izi hesaplayıcısını' açıkladı, böylece normal günlük yaşamlarının - işe gitmek, yiyecek satın almak ve (nefes almak) seyahat etmek - dünyayı ısıtmaktan büyük ölçüde nasıl sorumlu olduğunu değerlendirebildi."

Gelişmekte olan ülkeler, Batı rejimlerinin fosil yakıt karşıtı vagonuna atlamadan önce ekonomileri için olumsuz yansımaları dikkatlice incelemelidir.

Küresel güneyin, fosil yakıtlardan ani uzaklaşmaların acil ekonomik sonuçlarını göz önünde bulundurması şarttır.

Birçok gelişmekte olan ekonomi, GSYİH'larına önemli katkılar olarak petrol, gaz ve kömür de dahil olmak üzere doğal kaynaklarına büyük ölçüde güvenmektedir.

Bu endüstrilerin aceleyle terk edilmesi, önemli iş kayıplarına, devlet gelirlerinin azalmasına ve potansiyel ekonomik istikrarsızlığa yol açabilir.

Daha temiz enerji kaynaklarına geçiş, teknoloji, altyapı ve işgücünün yeniden eğitilmesine önemli yatırımlar gerektirir.

Gelişmiş ekonomiler, genellikle gelişmekte olan ülkeler pahasına elde edilen daha yüksek gelir seviyeleri nedeniyle temiz enerji altyapısına yatırım yapmayı göze alabilirler.

Küresel güney, bu yatırımları daha acil sosyo-ekonomik ihtiyaçlara göre önceliklendirmek için mücadele edebilir.

Küresel düzen ciddi bir yeniden yapılanmadan geçerken, küresel güney, sosyal, politik ve ekonomik kalkınmaya giden kendi bağımsız ve yerli yolunu çizme fırsatını kaçırmamalıdır.

Batılı rejimlerin anlatılarını ve programlarını yerel ihtiyaçlara öncelik vermeden benimsemek, yalnızca yeni-sömürgeciliği genişletecektir.

Kudüs Haber Ajansı - KHA