14 Aralık 2020

İsrail ile Fas'ın normalleşmesi üzerine Filistinli ve Batı Sahralı gruplar da işbirliği ve dayanışmanın güçlenmesi umudunu dile getirdi. Taraflar arasındaki ilişkiler on yıllardır çeşitli seviyelerde sürüyordu.

Filistin Batı Sahra Halkı İle Dayanışma Komitesi başkanı Muhammed Ahmed Madi, Fas'ın İsrail ile normalleşmesinin Filistin yönetimini Batı Sahra davasına karşı daha sempatik yapmasını umduğunu söyledi. Bütün olumlu duruşları takdir ettiklerini söyleyen Madi, Fas'ın normalleşmesinin grupların kendi pozisyonlarını gözden geçirmesine bir fırsat olarak gördüğünü ekledi. Ancak kendilerinin şartlara göre değişen değil de kararlı duruşları ciddiye aldıklarını belirtti.

Taraflar arasındaki ilişkinin uzun bir geçmişi var. Filistin Halk Kurtuluş Cephesi, Batı Sahra'nın büyük bir bölümünü elinde tutan ve bağımsızlığı için siyasi ve bazen silahlı mücadele veren Polisaryo Cephesi'ni daima destekledi. FHKP'nin kurucusu ve eski lideri George Habaş, 1970'de Cezayir'de Polisaryo Cephesi ile bir görüşme yaparak hem hareketi hem de Fas monarşisinin devrilmesi için destek verdiğini açıklamıştı. 1973 yılında kurulan Polisaryo Cephesi, 1991'deki ateşkese kadar hem Fas hem de Moritanya'ya karşı gerilla savaşı vermişti.

Gerek Batı Sahra'nın gerekse Filistin'in, yerel halkın onayı alınmadan Fas ve İsrail rejimleri tarafından işgal edilmiş olması, Batı Sahra ve Filistinli gruplar arasındaki dayanışmanın temel noktasını teşkil ediyor. Öte yandan Cezayir'deki mülteci kamplarında bulunan 40 binden fazla Batı Sahralı ile Orta Doğu'daki mülteci kamplarında bulunan Filistinlilerin durumu büyük benzerlik arzediyor.

Fas, İsrail rejiminin Batı Şeria'yı ilhak kararına, uluslararası anlaşmaların ihlal edildiği gerekçesiyle karşı çıkmıştı. Ancak aynı Fas yönetimi, 1991 ateşkes anlaşmasını çiğneyerek Batı Sahra'da Birleşmiş Milletler'in devriye gezdiği Gurgerat bölgesine asker gönderdi. Bunun üzerine Polisaryo Cephesi, 30 yıllık anlaşmanın bozulduğunu duyurdu. Bundan kısa bir süre sonra da Fas, İsrail rejimi ile normalleşme anlaşması yaptı.

Batı Sahralı kadın bir aktivist olan Nazha el Halidi, Fas'ın, İsrail'in geleneksel bir müttefiki olduğunu ve taraflar arasında her zaman gizli bir işbirliği olduğunu belirtti. Hakkında yolsuzluk suçlamaları bulunan Siyonist Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Körfez rejimleri ya da Fas gibi ülkelerle anlaşmalar yapıp dikkatleri başka tarafa çekmek istediğini söyledi.

Filistinli bir sivil toplum kuruluşu çalışanı olan İbtihaml Elalul da İsrail – Fas anlaşmasının, Fas'ın Filistinlileri desteklediği algısının yıkılıp insanların yeniden düşünmesine yol açabileceğini ifade etti. Elalul, artık Fas'ın işgalci bir gücü açıktan desteklediğinin altını çizdi.