Bu yılın başından bu yana İsrail, Filistin topraklarındaki yerleşim faaliyetlerini en az iki kez dondurma sözü verdi; ancak bu dönemde yerleşim faaliyetlerinde rekor seviyede bir artış kaydedildi.

Bu yılın sonunda görevi teslim alan Binyamin Netanyahu liderliğindeki işgal hükümeti, verilere göre -en azından 2012'den bu yana- en büyük yerleşim hareketini başlattı.

İsrail’in yerleşimi reddeden solcu Şimdi Barış Hareketi’nin verilerine göre, bu yılın başından bu yana mevcut hükümet, işgal altındaki Batı Şeria'da 12 bin 885 yerleşim birimi kurma planlarını hayata geçirmek için düğmeye bastı.

Aynı veriler, işgal hükümetinin ayrıca 1.289 yerleşim biriminin inşası için ihaleler başlattığını ve bu sayının toplam yerleşim birim sayısını 14.044'e çıkardığını söylüyor.

Kudüs meseleleriyle ilgilenen sol görüşlü İr Amim (İbranice Konuşan Halklar Şehri) örgütü ise işgal güçlerinin Doğu Kudüs'te 7 bin 82 yerleşim birimi kurulması üzerine planları görüştüğünü söyledi.

26 Şubat'ta İsrail, Ürdün'ün Akabe kentinde Amerika Birleşik Devletleri, Ürdün ve Mısır temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen Filistin-İsrail başlıklı toplantıda yerleşim faaliyetlerini dondurma taahhüdü vermişti.

İlgili toplantının kapanış bildirisinde şu ifadeler yer alıyordu: “İsrail hükümeti ve Filistin Ulusal Yönetimi, 3-6 aylık bir süre için tek taraflı icraatları durdurmak için derhal harekete geçmeye beraberce hazır olduklarını ve bu söze bağlı kalacaklarını teyit etmiş ve bu duruma İsrail'in, yeni yerleşim birimleri kurulmasına dair görüşmeleri 4 ay süreyle ve yeni yerleşim merkezlerinin kurulması ile ilgili onaylama işlemlerine 6 ay süreyle son vermesini taahhüt etmesi de dahil edilmiştir.”

Aynı şekilde İsrail, 19 Mart'ta Mısır'ın Şarm Eş-Şeyh şehrinde düzenlenen benzer bir toplantıda taahhüdünü yeniledi.

O tarihte yayınlanan kapanış bildirisinde de şu ifadeler yer alıyordu: “İsrail hükümeti ve Filistin Ulusal Yönetimi, 3 ile 6 aylık bir süre zarfında tek taraflı icraatları durdurmak için derhal harekete geçmeye beraberce hazır olduklarını ve bu söze bağlı kalacaklarını yenilemiş ve bu duruma İsrail'in, yeni yerleşim birimleri kurulmasına dair görüşmeleri 4 ay süreyle ve yeni yerleşim noktaları kurulması ile ilgili ruhsat işlemlerine 6 ay süreyle son vermesini taahhüt etmesi de dahil edilmiştir.”

Ancak sahadaki gerçekler farklıydı; o dönem Filistin toprakları, yerleşim faaliyetlerinde bir artışa tanık oldu.

Filistinli, yerleşim konusu uzmanı Halil Tüfekci, yerleşim faaliyetlerinin hiçbir şekilde dondurulmadığını ifade etti ve sözlerine şunları ekledi: “Batı Şeria'ya gittiğinizde işgalcilerin buldozerlerinin, var olan gerçeği değiştirmek için gece gündüz çalıştığını ve aynı zamanda cüretkâr yerleşimcileri ve yeni yerleşim merkezleri kurulduğunu görüyorsunuz.”

Tüfekci, Batı Şeria'da olup bitenlerin sadece -sahada bir oldu bittiyi dayatmak için- uluslararası ve yerel koşulların uygun bir şekilde kullanılması ve istismar edilmesi operasyonu olduğuna inanıyor.

Filistinli uzman, yerleşimin, İsrail'in yanında Filistin olmak üzere iki devletli çözüme ulaşmayı zorlaştırdığı değerlendirmesinde bulundu.

Tüfekci bu konuda şunları söyledi: “İki devlet yok. Filistin devleti meselesi işgalcilerin bakışına göre hiçbir şekilde yok. İsrail tarafı, her zaman başka bir yerde bir Filistin devletinden bahseder.”

Tüfekci, Batı Şeria'ya yayılmış yerleşim birimlerinin, coğrafi manada devamlılığı olacak bir Filistin devleti kurulmasını imkânsız hale getirdiğini düşünüyor.

Bu bağlamda Tüfekci şunları söyledi: “Bu yıl Batı Şeria'da 506 bin, Doğu Kudüs'te ise 230 bin yerleşimciye ulaşan yerleşimci sayısındaki artış ve bu yerleşimcilerin tahliye süreci Yahudiler açısından etnik temizlik olarak değerlendiriliyor. Dolayısıyla bu durum ikili devlet projesinin uygulanması imkânsız hale getiriyor.”

Doğu Kudüs'teki yerleşime ilişkin olarak İsrail'in tüm partileri arasında şehrin, İsrail’in başkenti olduğu konusunda bir anlaşma olduğuna dikkat çeken Tüfekci şunları söyledi:

“Mevcut yerleşimler genişletiliyor, yeni yerleşim yerleri ve merkezlerinin yanı sıra işgal bakanlıkları, tüneller, köprüler ve hafif demiryolları yapılıyor.”

“Kudüs'ün doğusu ile batısı arasında bir kaynaşma süreci yaşanırken, İsrail tarafı iki ana noktaya odaklanıyor: Kudüs'ün bölünme mevzusuna kapalı olduğu ve Büyük Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğu.”

İşgal hükümeti, kendisi de bir yerleşimci olan Maliye Bakanı ve Savaş Bakanlığı'nda bakanlık görevlerini yürüten Bezalel Smotrich'e yerleşim kararlarıyla alakalı işlerde yetkiyi teslim ederek, Filistin topraklarında yerleşime öncelik vermiş oluyor.

Yerleşimin Genel Görüntüsü:

Bu yılın başından bu yana mevcut hükümet, işgal altındaki Batı Şeria'da 12 bin 885 yerleşim birimi kurma planlarını hayata geçirmek için düğmeye bastı.

Anadolu Ajansı'nın Şimdi Barış Hareketi’nden elde ettiği verilere göre bu planların en büyüğü, Kudüs'ün doğusundaki 1.475 yerleşim biriminin onaylandığı "Ma'ale Adumim" yerleşimi ile Ramallah'ın kuzeydoğusunda 1.081 yerleşim biriminin onaylandığı "Eli" yerleşimi.

Ayrıca bunlara ek olarak Batı Şeria'nın merkezinde 627 yerleşim biriminin onaylandığı "Kohav Yakub" ve 559 yerleşim biriminin onaylandığı Kudüs'ün kuzeybatısındaki "Givat Ze'ev" yerleşkeleri yer alıyor.

Ayrıca Nablus’taki "Elkana" yerleşiminde 350, Batı Şeria'nın güneyindeki El Halil kentinde "Kiryat Arba" yerleşiminde 374 ve Batı Şeria’nın kuzeyindeki "Kedumim" yerleşiminde 380 konut inşa edilmesine karar verildi. Bunlara ek olarak ayrıca diğer birçok yerleşim yerlerinde genişlemeye gidiliyor.

Doğu Kudüs şehri için ise “İr Amim” örgütü verileri, Batı Kudüs belediyesine bağlı bir komisyon ile İçişleri Bakanlığına bağlı ikinci bir komisyonun, şehrin farklı bölgelerinde 7 bin 82 yerleşim birimi kurulması üzerine planları görüştüğünü belirtiyor.

Bunlar arasında, "Telbuyut Elcedideh" yerleşim planı kapsamında şehrin güneyinde 3.500 yerleşim biriminin kurulması planı ile şehrin kuzeyindeki Beyt Hanina arazileri üzerindeki "Pisgat Ze'ev" yerleşiminde 730 yerleşim biriminin kurulması planı yer alıyor. Bunlara ek olarak Kentin kuzeyindeki "Ramot Alon" yerleşiminde 1.918 yerleşim biriminin yapılması planı ve kentin doğusunda 384 yerleşim biriminin yer aldığı "Kedmat Zion" yerleşiminin planı bulunuyor.

Şimdi Barış Hareketi’nin verilerine göre, bu yılın ilk yarısında Batı Şeria'da onaylanan yerleşim projeleri sayısı, bu dönem için 2012'den bu yana en yüksek seviyeyi oluşturuyor.

Şimdi Barış Hareketi’nin verilerine göre; 2012'de 7.325, 2013'te 5.749, 2014'te 2.472, 2015'te 1.245, 2016'da 2.292, 2017'de 6.742, 2018'de 5.618, 2019'da 8.457, 2020'de 12.159, 2021'de 3.645 ve 2022'de 4.427 adet yerleşim birimi onaylandı.

Anadolu Ajansı’nın bir nüshasına ulaştığı Şimdi Barış Hareketi’nin raporunda: “2023, onaylanan (yerleşim) birimleri açısından bugüne kadarki en yüksek yıl olarak ortaya çıktı.” denildi.

Anadolu Ajansı’nın bir nüshasına ulaştığı İr Amim’in son raporunda ise: “Doğu Kudüs'te yerleşim hareketliliği herhangi bir engele takılmaksızın inanılmaz bir hızla devam ediyor.” denildi.

İşgal hükümeti, başkenti Doğu Kudüs olan 1967 sınırlarında bir Filistin devletini tanımayı reddediyor ve hükümet yetkilileri Batı Şeria'nın işgal varlığının bir parçası olduğunu söylüyor.

Bu arada Filistinliler, 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan ve yerleşimlerden arındırılmış bir Filistin devleti kurulmasında ısrar ediyor.

Kudüs Haber Ajansı - KHA